Przewodnik po świecie Persony pełen demonów i psychologicznego bełkotu. UWAGA! Starałam się zawierać jak najmniej  spoilerów ale przez charakter tekstu jest to raczej nieuniknione.

Auć dawno mnie nie było. Sprawdza się powiedzenie, że nieszczęścia chodzą parami. No nic, na razie wszystko się uspokoiło więc mam nadzieje, że będę zaglądać tu częściej. W końcu udało mi się ruszyć tekst o Personie. Wychodzi mi tego więcej niż myślałam więc podzielę całość na części. Prawdopodobnie trzy, dwie o psychologii i jedna o kulturze i sztuce. Heh mam tylko nadzieje, że nie narobiłam za dużo błędów.

Już trochę się uspokoiłam po premierze Persony 5 w Japonii. Przynajmniej nie poluje na każdy strzępek informacji tak jak robiłam to po 15 września. Pewnie bliżej lutego znowu mi się pogorszy (czy to zły pomysł, że planuję urlop między 14-20 lutym?).  Persona to naprawdę ciekawe uniwersum. Mnóstwo tu symboliki, nawiązań do psychologii, religii. W tym wpisie postaram się przybliżyć genezę i znaczenie niektórych z tych elementów.

Megami Tensei i Carl Gustav Jung

Na początek trochę historii. Persona należy do szerokiej rodziny gier Megami Tensei. Pierwsza gra, Megami Ibunroku Persona została wydana w 1996 roku. Od tego czasu powstało sześć głównych gier,  tyle samo gier pobocznych i szereg gier mobilnych(niestety tylko w Japonii).  Inspiracją dla tej gry, która odróżnia ją od reszty gier Megaten, jest psychologia Junga. To z jego teorii wzięła się nazwa gry, niektóre postacie czy motywy.

Carl Gustav Jung (ur. 26 lipca 1875 w Kesswil, zm. 6 czerwca 1961 w Küsnacht) – szwajcarski psychiatra, psycholog, naukowiec, artysta malarz i gnostyk. Był jednym z twórców psychologii głębi, na bazie której stworzył własne koncepcje ujęte jako psychologia analityczna (stanowiącą częściową krytykę psychoanalizy). Wprowadził pojęcia kompleksu, introwersji i ekstrawersji, nieświadomości zbiorowej, synchroniczności oraz archetypu, które odgrywają ważną i kontrowersyjną rolę w naukach o kulturze i w badaniach neurologicznych, oraz na terenie fizyki kwantowej. (cytat z Wikipedi).

Chce  powiedzieć, że nie jestem psychologiem i cała moja wiedza na temat Junga i jego teorii ogranicza się do dwóch książek (z czego jednej prawie w ogóle nie rozumiem) i internetu. Więc to o czym będę pisać jest mocno uproszczone. Jeśli są tu jacyś psychiatrzy, psycholodzy, psychoterapeuci.. przepraszam was jeśli coś pokręcę i z miłą chęcią usłyszę waszą opinie.

Świadomość i nieświadomość

I swim in the sea of the unconscious

I search for your heart, pursuing my true self

Umysł człowieka można podzielić na dwie dopełniające się sfery, świadomość i nieświadomość. Wydaje się, że oba pojęcia są nam znane jednak w kontekście psychologii sprawa nie jest aż tak prosta. Zacznijmy od świadomości. Według Junga ta część psyche stanowi tylko niewielką jej część i pełni funkcje podtrzymywania związku funkcji psychicznej z ego.

Nieświadomość jest starsza od świadomość. Zawiera wszystkie te treści które odsunęliśmy ze świadomości która może pomieścić niewiele treści. Jung podzielił nieświadomość na dwie strefy: indywidualną i zbiorową. Ta pierwsza zawiera treści wynikające z życia jednostki, czyli to co zostało wyparte, odsunięte, zapomniane, podświadomie zauważone itd. Na tym poziomie powstaje kompleks. W przeciwieństwie do nieświadomości indywidualnej, nieświadomość zbiorowa zawiera elementy charakterystyczne dla całej ludzkości. Składa się z treści stanowiących nawarstwianie typowych dla wszystkich ludzi niezależnie od ich pochodzenia reakcji na powszechne sytuacje jak narodziny, śmierć, miłość, lęk itd. Te wzorce zachowań Jung nazwał archetypami.

Jak to działa? Jung zauważył u swoich pacjentów, że niektóre elementy pojawiające się w ich snach można odnieść do mitów i legend z którymi chorzy nie mieli dotychczas pojęcia. Jak mogli się dowiedzieć  o wierzeniach dawnych Indii czy Chin a tym bardziej o nich śnić? Ale to nie wszystko. Inni naukowcy badający tą teorie odkryli, że ma ona o wiele większy zasięg. W różnych dawnych kulturach które nie miały ze sobą kontaktu pojawiają podobne mityczne postacie lub wydarzenie. Na przykład motyw podróży przez zaświaty by ocalić ukochaną (Orfeusz – Grecja, Izanagi – Japonia), czy bohaterowie i bóstwa rozwiązujący problemy podstępem (Loki- mitologia nordycka, Anasi- Afryka, Susanoo – Japonia).

Jaki ma to związek z grą? Otóż każdą nadprzyrodzoną lokalizację od pierwszej gry do ostatniej : Sea of souls, the TV World, Tartarus, Velvet Room, można odnieść do nieświadomości zbiorowej.  

Sea of Souls jest to miejsce z którego pochodzą i do którego wracają wszystkie dusze. W drugiej części gry moc Sea od Souls, Xibalby i zbiorowej nieświadomości by uratować Maye. W Personie 4 Ameno-sagiri wyjawia, że Midnight Channel  jest częścią morza nieświadomości. W książce Persona 3 Club book (tłumaczenie można znaleźć na Internecie) mamy następujące wyjaśnienie :

„Fale psyche Nyx, które rozeszły się po całej planecie stały się zagrożeniem dla już istniejącego na Ziemi życia. Te bardzo prymitywne, kierujące się jedynie instynktem przetrwania, formy życia  próbowały oprzeć się wszechogarniającej „Fali Śmierci”. W rezultacie nastąpiła era ewolucji, która wykształciła mechanizm obronny przed Nyx. Ukoronowaniem tego było powstanie płaszczyzny w której wszystkie żywe istoty dzielą się informacji, „Nieświadomość Zbiorowa”.”

W grze archetypy natomiast nabrały fizycznej formy. Demony, anioły potwory, bóstwa wszystkie są urzeczywistnieniem jakiejś idei.  Więcej informacji o archetypach i ich odniesieniu do tarota zamieszczę w części drugiej.

Persona

I am thou... Thou art I... From the sea of thy soul, I come..

Kolejne pojęcie wprowadzone przez Junga. Słowo persona pochodzić od greckiego prosopon które oznacza maskę. I tym właśnie jest persona, maską która chroni nasze wewnętrzne ja przed światem zewnętrznym. Jest kompromisem między jednostką a społeczeństwem, opartym na tym, czym ktoś zdaje się być. Prawidłowo funkcjonująca persona musi brać pod uwagę trzy czynniki: ideał ja (czyli pożądany obraz samego siebie), ogólny obraz człowieka odpowiadający wymogom społeczeństwa, psychiczne i fizyczne warunki które ograniczają realizacje ideałów ja i społeczeństwa. Jeśli odrzucimy własne ja na rzecz oczekiwań społeczeństwa stanie się jedynie częścią masy. Motyw ten został w szczególności poruszony w Persona 4 Dancing All Night. Porwane idolki stają przed wyborem zaakceptowanie siebie lub też odrzucenia swojego ja na rzecz oczekiwań fanów. Jeśli natomiast człowiek bierze pod uwagę tylko ideał ja ma personę dziwaka czy samotnika, może też być agresywny. Wydaje się, że ten motyw pojawi się w penym stopniu w Personie 5. Persona jest elastyczna i zmienna. Dobrze funkcjonujący w społeczeństwie człowiek będzie przyjmował różne persony w zależności od sytuacji.

A w grze? Persony są nadprzyrodzonymi bytami które nas chronią. No i przybierają fizyczną postać.

W Megami Ibunroku Persona główny bohater bierze udział w grze „Persona”. Jednak w trakcie on i inni uczestnicy tracą przytomność. Wtedy spotykają Philemona który obdarza ich umiejętnością przywoływania person, bogów i demonów które kryjemy w swoim wnętrzu. Chociaż Philemon i później jego sługa Igor obdarzają bohaterów tą mocą to jednak przebudzenie jej jest zależne od kilku czynników. Najczęściej Persona po raz pierwszy ujawnia się w sytuacji zagrożenia lub pod wpływem traumatycznych przeżyć. Yu Narukami  (będę używać imion z anime) Po raz pierwszy używa persony kiedy zostaje zaatakowany w TV world(czynnikiem był też kontrakt z Igorem). Podobnie pod wpływem ataku  przebudzają się Persony Makoto Yuki, Mitsuru Kirijo, Mayi Amano czy Lisy Silverman. Członkowie Investigation Team z Persona 4 oprócz tego, że znajdują się w niebezpieczeństwie muszą stawić czoło własnym Cieniom i zaakceptować je jako część siebie. Persona Kei Nanjo przebudza się gdy jest światkiem śmierci swojego kamerdynera, Yamaoka (później staje się on Personą Nanjo).

Jednak persony w grze i te u Junga różnią się (pomijając oczywiście całą nadprzyrodzoną otoczkę oczywiście). W grze persony utożsamiane są z cieniami (o archetypie cienia napisze w drugiej części). W Persona 3 FES dowiadujemy się, że persony to praktycznie ujarzmione cienie. Myśl tą jest rozwinięta w Personie 4. Cień, który jest stłumioną mocą, po okiełznaniu przez ego staje się personą. Podczas gdy konfrontacja z cieniem według Junga jest ważnym elementem rozwoju osobowości nie jestem przekonana czy można go utożsamić z personą.

Uff...to na dzisiaj tyle. Ciesze się, że nie mam nic wspólnego z psychiatrią, zawsze wolałam przedmioty ścisłe. W następnej części wezmę się za archetypy i tarot. Do zobaczenia

O, jeśli kogoś ciekawi to książki które użyłam to "Psychologia C.G. Junga" Jolande Jacobi i "Archetypy i symbole. Pisma wybrane" Carl Gystav Jung (uwierzcie mi ta książka to był zły pomysł).