Historia prawdziwych piratów
Niecały miesiąc temu, 29 października, minęło 10 lat od premiery mojej ulubionej gry z serii Assassin’s Creed, czyli Black Flag. Wiem, zagapiłem się, ale byłem świecie przekonany, że gra wyszła w listopadzie :D.
Niemniej, moim zdaniem ta część AC jest najlepszym symulatorem pirata. Niemal każdy aspekt związany z tym procederem został tam odwzorowany do tego stopnia, że łatwo mi było się w nim zatracić. Jednakże, klimat został podkręcony głównie ze względu na obecność rzeczywistych postaci. I to właśnie im chcę poświęcić dzisiejszy wpis. Bo co my właściwie wiemy o ówczesnych piratach?
Zacznijmy od najważniejszej rzeczy, czyli Republiki Pirackiej. Jak podaje Woodard, wszystko zaczęło się w 1713 roku, wraz z końcem wojny o sukcesję hiszpańską [20]. W jej trakcie, Brytyjczycy (choć nie tylko oni, naturalnie) korzystali w Zachodnich Indiach z usług kaperów, ponieważ utrzymanie dużej floty po drugiej stronie świata było zbyt kosztowne [18]. Tańszym rozwiązaniem było po prostu dać kapitanom prywatnych statków listy kaperskie, pozwalając im łupić wrogów do woli [11]. Jednym z kaperów był znany nam Benjamin Hornigold.
Jednakże, jak łatwo się domyślić, zakończenie wojny sprawiło, że listy kaperskie stały się bezwartościowe i tysiące marynarzy straciło zarobek. Hornigold miał jednak plan i wraz z Edwardem Thatchem* oraz swoimi ludźmi osiedlił się w Nassau, które stało puste od 1706 roku, czyli od ataku floty francusko-hiszpańskiej na to miejsce [16]. W 1715 roku, na skutek dogadania się Hornigolda z Henrym Jennigsem, powstaje Republika Piracka. Tym samym Nassau stało się stolicą najdziwniejszego państwa w historii.
Jak pamiętamy z historii, na początku XVIII wieku Europą rządziły monarchie. Z kolei do powstania „wolnych” Stanów Zjednoczonych Ameryki zostało jeszcze trochę czasu. Zatem to, że piraci utworzyli „republikę” było dość niezwykłe. Co ciekawe, samo państwo oparte było na Kodeksie Pirackim [9] [11]. Był to zbiór zasad organizujących życie na pokładzie. Na ich podstawie m.in. dzielono łupy. Do tego piraci mieli prawo zastąpić swojego kapitana w czymś, co można nazwać demokratycznymi wyborami. Co więcej, pirata, który złamał kodeks porzucano na małej wyspie lub wyrzucano za burtę [8] [9].
Naturalnie, w Republice Pirackiej nie wszystkim było dobrze. Piratom zdarzało się uwalniać czarnoskórych niewolników, którzy dołączali do swoich „wybawicieli”. I o ile na niektórych statkach byli traktowani na równi z białymi, tak na innych musieli wykonywać najgorsze możliwe prace. Wszystko zależało od kapitana i reszty załogi [15].
Oczywiście, tego typu quasi-państwa nie miały szans przetrwać zbyt długo. Jednakże, w tym przypadku to sami piraci popełnili błąd, gdy zaczęli atakować brytyjskie statki. Wcześniej nikogo nie obchodziło kogo napadają, dopóki były to statki innych krajów. Hornigold o tym wiedział i zakazywał plądrować statki Jego Królewskiej Mości [10]. Gdy piraci pozbawili go władzy nad Republiką (na podstawie Kodeksu), zaczęli śmielej atakować na bogate statki swoich niedawnych pracodawców. Tego król Jerzy I nie mógł odpuścić i w 1717 roku wysłał na Karaiby kapera nazwiskiem Woodes Rogers. Wyposażył go nie tylko we flotę, ale także w „królewskie ułaskawienie” (ang. „Royal Pardon”) [11]:
[7]
Oferta okazała się kusząca między innymi dla Hornigolda [11]. Jednak bardzo wielu piratów odmówiło, więc Rogers musiał się ich pozbyć. Republika Piratów przestała istnieć w okolicach 1721, gdy wszyscy przywódcy zginęli lub dogadali się z królewskimi wysłannikami.
W tym miejscu warto pochylić się nad najważniejszymi piratami tamtych czasów. Zacznę od Hornigolda, który to wszystko zaczął. Niestety, jego wcześniejsze losy nie są za bardzo znane. Wiadomo jedynie, że – jak wspomniałem na początku – brał udział w Wojnie o sukcesję hiszpańską jako kaper w służbie Jego Królewskiej Mości. Po przyjęciu ułaskawienia przez jakiś czas współpracował z Rogersem, polując na swoich niedawnych przyjaciół. Zginął w 1719 roku w wyniku rozbicia się statku na bezludnej wyspie, podczas podróży z Bahamów do Meksyku [2]. Czyli niezbyt ciekawa śmierć jak na człowieka, który zbudował tak dziwne państwo. O wiele bardziej interesująco wyglądały losy znanego nam wszystkim Czarnobrodego.
Edward Thatch urodził się w Bristolu [9] [20]. Woodard podaje, że Thatch potrafił czytać i pisać, co w tamtych czasach było czymś niezwykłym dla marynarza [20]. W 1717 roku, już jako Czarnobrody, zdobył francuski statek „Concorde” i zmienił jego imię na „Queen Anne’s Revenge” [3]. Choć nie przyjął oferty Rogersa to i tak odłączył się od tego, co zostało z Republiki. W maju 1718 roku Thatch i Stede Bonnet zablokowali port Charles Town (obecnie Charleston) w Południowej Karolinie. Po pięciu dniach otrzymali środki medyczne, wypuścili jeńców i zakończyli blokadę [10]. Jakiś czas później Czarnobrody otrzymał ułaskawienie od gubernatora Karoliny Północnej Charlesa Edena, poślubił szesnastolatkę i osiedlił się w Bath (NC) [3] [9]. Na lądzie nie wytrzymał zbyt długo i niebawem powrócił do życia pirata, prawdopodobnie dzieląc się łupami z gubernatorem Edenem [10]. W związku z działaniami Thatcha, gubernator Pensylwanii wydał nakaz aresztowania [3] [10]. Niezadowolony z takiego obrotu spraw był także gubernator Wirginii Alexander Sportswood, który wysłał flotę pod dowództwem porucznika Roberta Maynarda, aby zakończyć działalność Thatcha. Po jakimś czasie udało im się zaatakować Czarnobrodego w pobliżu Bath. Załoga Czarnobrodego była pijana, ale Thatch był w stanie walczyć [3]. Jak podaje Johnson, Czarnobrody otrzymał przed śmiercią dwadzieścia ran i pięć strzałów z pistoletu [9]. Na koniec Maynard nakazał odciąć Thatchowi głowę i zawiesić ją na bukszprycie** swojego statku [3] [9] [10]. Edward Thach dość szybko stał się najbardziej znanym piratem tego okresu - pierwsza sztuka o nim, zatytułowana Blackbeard; or, The Captive Princess, została wystawiona w Londynie w 1798 roku [1]. Jej afisz możecie zobaczyć tutaj:
[6]
Nieco zapomnianą postacią, choć, moim zdaniem, nawet ciekawszą niż Czarnobrody, jest wspomniany wcześniej Stede Bonnet. Pewnie pamiętacie go z gry jako „tego zabawnego grubaska”. Wbrew pozorom, jego biografia jest imponująca, o czym się za chwilę przekonacie. Bonnet urodził się w 1688 roku na Barbados jako syn zamożnych właścicieli ziemskich [20]. Był wykształconym i bogatym człowiekiem, do tego żonatym i dzieciatym [12]. Nie wiadomo dlaczego Bonnet stał się piratem; zdaniem Johnsona, nie był zadowolony ze swojego małżeństwa***[9]. Ze względu na pochodzenie z wyższych sfer stał się znany jako „Pirat Dżentelmen” [4] [12] [20]. Co ciekawe, nie był marynarzem [9], więc nie miał pojęcia, jak kierować statkiem i musiał całkowicie polegać na swojej załodze [4]. Z drugiej strony jednak, za własne pieniądze kupił i wyposażył swój statek oraz wynajął 70-osobową załogę [5]. Ze względu na wspomniany brak doświadczenia morskiego, przez jakiś czas współpracował z Czarnobrodym [12]. Kiedy ten się wycofał, Bonnet sam został kapitanem i zaczął działać na własną rękę. We wrześniu 1718 roku pułkownik William Rhett, którego zadaniem było schwytanie „Pirata Dżentelmena”, zaatakował Bonneta w pobliżu dzisiejszego Southport w Karolinie Północnej [13]. Część załogi Bonneta poddała się i unieważniła jego polecenia [5]. Złapani piraci zostali aresztowani i przewiezieni do Charlston w Karolinie Południowej. Tam Bonnet został skazany na śmierć. Jednakże, przed egzekucją udało mu się przekupić strażników i uciec [4]. Nie cieszył się jednak wolnością zbyt długo, bo już dwa dni później został schwytany przez wspomnianego pułkownika Rhetta. Stede Bonnet został powieszony 10 grudnia 1718 roku [12].
Na koniec warto wspomnieć o Anne Bonny i Mary Read. Obie pojawiły się w grze – przy czym ta druga w męskim przebraniu, co było prawdą, choć nigdzie nie znalazłem informacji, że posługiwała się nazwiskiem James Kidd. Ich historie wydają mi się całkiem interesujące. Według Johnsona Anne Bonny urodziła się w Królestwie Irlandii jako nieślubne dziecko miejscowego prawnika [9]. Kiedy miała szesnaście lat, przyjechała do Nassau wraz z mężem, Jamesem Bonnym. [20]. Wkrótce po przybyciu rozdzielili się. Pracowała jako prostytutka, aż poznała pirata Johna Rackhama (znanego również jako „Calico Jack”). Dołączyła do jego załogi w sierpniu 1720 r. [14] [17]. Z kolei pochodzenie Mary Read nie jest znane. Według Johnsona była wychowywana przez matkę jako chłopiec, ale trudno określić ile w tym prawdy [9]. Wstąpiła nawet do marynarki wojennej podczas wojny o hiszpańską sukcesję, ukrywając swoją prawdziwą płeć. Jakiś czas później została zwerbowana przez Rackhama i Bonny do ich załogi na statku „William”. Anne Bonny, najpewniej próbując uwieść młodego „mężczyznę”, szybko odkryła prawdziwą tożsamość Read [17] [20]. Rackham, Bonny i Read dokonywali napadów na statki do 15 listopada 1720 r., gdy kapitan Jonathan Barnet zaatakował ich statek w Negril Point na Jamajce [14]. Ponieważ wszyscy mężczyźni na pokładzie byli pijani, dwie piratki nie miały żadnych szans, by pokonać przeciwników. Piraci zostali schwytani i zabrani do Spanish Town [17]. Podczas procesu Calico Jack i męscy członkowie załogi zostali uznani za winnych i powieszeni 18 listopada 1720 roku. Dziesięć dni później Read i Bonny także zostały osądzone i skazane na śmierć. Ich egzekucje odroczono, bo obie były w ciąży [14] [17]. Mary Read zmarła 28 kwietnia 1721 w więzieniu. Z kolei Anne Bonny została zwolniona, ale jej późniejsze losy są nieznane [14] [20].
I dopiero po zapoznaniu się z całą historią Republiki Pirackiej byłem w stanie docenić ile pracy włożono w „czwartego” Asasyna. Oczywiście, wcześniejsze części też świetnie pokazywały realia, nie mam co do tego wątpliwości. Niemniej, właśnie uchwycenie pirackiego życia i dość interesujących losów piratów wyszło Ubisoftowi niemal perfekcyjnie.
A jakie jest Wasze zdanie na temat tej części?
Do zobaczenia za tydzień!
==================================
* Teachem, Tachem lub Thachem, bo i takie sposoby zapisu jego nazwiska pojawiają się w źródłach [19] [20].
** Wybaczcie, jeśli przy tłumaczeniu z angielskiego użyłem niewłaściwej polskiej nazwy. Znalazłem także tłumaczenie „dziobak”, ale jakoś dziwnie to brzmi :).
*** Osobiście obstawiam kryzys wieku średniego :D.
---------------------------------------------------------
Źródła:
[1] Burwick, Frederick, and Manushag N. Powell. British Pirates in Print and Performance. Palgrave Macmillan, 2015.
[2] Cartwright, Mark. “Benjamin Hornigold.” World History Encyclopedia, 9 Sept. 2021.
[3] Cartwright, Mark. “Blackbeard.” World History Encyclopedia, 19 Aug. 2021.
[4] Cartwright, Mark. “Stede Bonnet.” World History Encyclopedia, 3 Sept. 2021.
[5] Crawford, Amy. “The Gentleman Pirate.” Smithsonian Magazine, 31 July 2007.
[6] Douglas, Paul. “Romantic-Era Songs.” San José State University.
[8] Golden Age of Piracy. “Pirates Culture | the Pirate Code.” Golden Age of Piracy.
[9] Johnson, Charles. A General History of the Pyrates. 1724.
[10] Kinsella, Pat. “Blackbeard: Dastardly Sea-Devil or Kind Pirate?” HistoryExtra, 22 Jan. 2022.
[14] Pallardy, Richard. “Anne Bonny | Irish American Pirate.” Encyclopædia Britannica, 24 Nov. 2015.
[15] Petruzzello, Melissa. “Black Pirates and the Tale of Black Caesar.” Encyclopedia Britannica.
[16] Pirates of Nassau. “Pirates of Nassau | Pirates of the Bahamas.” Piratesofnassau.com, 2019.
[17] Simon, Rebecca. “Anne Bonny and Mary Read: The Deadly Female Pirate Duo.” HistoryExtra, 19 Jan. 2022.
[19] ">The Pirates Port. “Nassau: Republic of Pirates | the Pirates Port.” YouTube, 16 Jan. 2021.
[20] Woodard, Colin. The Republic of Pirates: Being the True and Surprising Story of the Caribbean Pirates and the Man Who Brought Them Down. Houghton Mifflin Harcourt Publishing Company, 2007.
