Historia konsol: Konix Multisystem

Jeśli premiera jakiejś gry jest notorycznie przesuwana, wielu graczy zaczyna obawiać się o jej jakość. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku Konix Multisystem – ciekawie zapowiadającej się konsoli, która ostatecznie nigdy nie zawitała na rynek.  

Pierwsze wzmianki o Multisystem pojawiły się już w 1988 roku, jednak wówczas projekt funkcjonował jako kontroler do gier o kodowej nazwie Slipstream. Brytyjska firma znana z produkcji joysticków planowała wypuszczenie na rynek swego rodzaju deski rozdzielczej z trzema plastikowymi przystawkami, imitującymi kierownicę do samochodu, motocykla i samolotu. Kontroler, tworzony głównie przez niejakiego Wyna Hollowaya, miał także korzystać z technologii force feedback, która w przypadku kanapowego grania była w tamtych czasach czymś zupełnie nowym.

„Pomysł takiego kontrolera zrodził się w mojej głowie, kiedy siedziałem w biurze na krześle obrotowym i czytałem artykuł o Commodore. Pisali tam, że symulatory samochodów i lotnicze opanowały 60% rynku gier, a w drodze są już kolejne gry, choćby o motocyklach. Usiadłem więc i zacząłem szkicować... kolejne kierownice” – wspomina Holloway. Dość szybko jednak zauważono, że projekt ma dużo większy potencjał, niż początkowo się wydawało. Konix zwrócił się do swojej siostrzanej firmy – Creative Devices Ltd. – o opracowanie jednostki, w której można by umieścić kontroler. Innymi słowy – do życia miała być powołana nowa konsola. 

Specyfikacja

Procesor: 16-bitowy Intel 8086 (6 MHz)
Koprocesor: ASIC processor
Rozdzielczość: 512x200, 256x200
Kolory: 4096
Dźwięk: 24 kanałów, stereo
Pamięć: 256KB RAM, 128KB SRAM
Nośnik: dyskietki 3,5 cala
Porty na pady: 1

Niedługa potem w prasie pojawiły się pierwsze informacje o sprzęcie. W produkcję konsoli zaangażowała się firma Flare Technology, założona przez byłych pracowników Sinclair Research i twórców kultowego komputera domowego ZX Spectrum. Nazwa kodowa urządzenia zmieniona została na The Arcade System, a na jego potrzeby zaadaptowano Flare One, prototypowy system oparty na procesorze Z80 i korzystający z kartridży. Pierwotnie miał on pojawić się na rynku jako konkurencja dla Amigi i Atari ST, jednak ograniczone środki nie pozwoliły na debiut na masowym rynku. Wyn Holloway zaproponował więc połączenie obu technologii w celu stworzenia innowacyjnej konsoli do gier ze sprzętem komputerowym wbudowanym w główny sterownik. Po nawiązaniu współpracy, w lipcu 1988 roku prace ruszyły pełną parą, a przy projektowaniu systemu pomagał sam Jeff Minter, jeden z najbardziej znanych brytyjskich programistów.

Wydawało się, że wszystko zmierza w dobrym kierunku. Konix chciało iść z duchem czasu, więc 8-bitowy procesor Z80 zastąpiono 16-bitowym 8086 i wzorem Amigi rozszerzono paletę kolorów do 4096. W celu zmniejszenia kosztów produkcji, cztery układy wyspecjalizowane Flare One zostały zintegrowane w jeden duży chip. Zamiast powszechnie stosowanych w ówczesnych konsolach kartridży, zdecydowano się na tańsze dyskietki (3,5 cala). Po raz pierwszy konsola została zaprezentowana w lutym 1989 roku na targach zabawek w Earls Court Exhibition Centre. Na szczególną uwagę zasługiwały urządzenia peryferyjne. O ile lightgun to standard, tak fotel elektryczny, z wyprofilowanym siedziskiem, systemami hydraulicznymi i miejscem na konsolę oraz telewizor, robił niesamowite wrażenie. Salon arcade we własnym domu? Czemu nie. „Czułem, że każde urządzenie peryferyjne powinno pobudzać wyobraźnię i wówczas przyszła mi do głowy idea krzesła dla gracza. Pracowałem nad nim w moim garażu, próbując połączyć łatwość użytkowania, niezawodność i to, aby jego cena była przystępna” – opowiada Wyn. Kolejną innowacyjną cechą była możliwość połączenia dwóch systemów, co pozwoliło na bezpośrednią rywalizację z drugim graczem. Swoje wsparcie dla konsoli zapowiedziały między innymi takie firmy, jak Llamasoft, Electronic Arts, Psygnosis, Ocean czy Palace, a w fazie dewelopingu/projektowania było ponad 20 tytułów. Premiera urządzenia ustalona została na sierpień 1989 r., jednak od tego momentu wszystko zaczęło się sypać.

W prasie zaczęły pojawiać się artykuły sugerujące, że Konix jest na krawędzi bankructwa. Deweloperzy nie byli opłacani przez kilka miesięcy, a prace nad systemem w pewnym momencie stanęły w martwym punkcie. Premiera została więc przesunięta na październik 1989 roku, a następnie na pierwszy kwartał 1990. W marcu wyszło na jaw, że Konix sprzedał prawa do swoich joysticków największemu rywalowi na rynku w Wielkiej Brytanii – firmie Spectravision, producentowi kultowych QuickShotów. Wszystko po to, aby utrzymać przy życiu Multisystem. „Mieliśmy miliony zamówień i trochę się tego przestraszyliśmy. Pamiętam, jak na pokaz przyszedł Jack Tramiel z Atari i powiedział: »Widziałem to coś w prasie i musiałem przyjść, ja po prostu nie wierzę w zdjęcia. To jest niesamowite«. Mniej więcej w tym samym czasie bankierzy oświadczyli: »Niestety nie możemy Was dłużej wspierać«” – żali się Wyn.

Pamiętam, jak na pokaz przyszedł Jack Tramiel z Atari i powiedział: »Widziałem to coś w prasie i musiałem przyjść, ja po prostu nie wierzę w zdjęcia. To jest niesamowite«.

Konstrukcja samego urządzenia została potem sprzedana chińskiej firmie o nazwie MSC (Multi System China), która stworzyła na jej bazie... tani kontroler do gier na PC. Po tym, jak Multisystem został porzucony, Flare Technology rozpoczęło prace nad projektem Flare Two, który ostatecznie został kupiony przez Atari. Żeby było ciekawiej – właśnie ta technologia została potem wykorzystana jako podstawa przy produkcji konsoli Atari Jaguar, która jest powszechnie uważana za duchowego następcę Konix Multisystem. Najbardziej intrygujące są jednak słowa Wyna odnośnie partnerów, z którymi prowadził rozmowy. „Sony i Lucas byli bardzo związani w latach 80. i 90. ubiegłego wieku i stali w kolejce do produkcji ich własnej wersji systemu. Po kilku miesiącach negocjacji zdecydowali jednak, że nie chcą inwestować pieniędzy z góry” – wyjawia Wyn. Nie minęło dużo czasu, gdy świat usłyszał o SNES-CD tworzonym przez Sony i Nintendo. Kilka lat później pierwsza z wymienionych firm w pojedynkę podbiła rynek konsol wideo.

PS Tekst pojawił się pierwotnie w 205. numerze PSX Extreme.