Choć w świecie filmu rządzą jeszcze stare lisy, jak to zwykle bywa w historii ludzkości, do głosu zaczyna już dochodzić młodsze pokolenie filmowców. Są wśród nich zdobywcy Oscarów, autorzy wielkich blockbusterowych hitów, a także artyści tworzący niszowe filmy. Na listę obiecujących twórców filmowych można śmiało wciągnąć także co najmniej jednego reżysera z Polski.

Marketing wokół premier największych hitów filmowych rządzi się własnymi prawami. Jednym z elementów stale przyciągających ludzi do kin jest reklamowanie nowych produkcji poprzez zwracanie szczególnej uwagi na nazwisko reżysera. Wszak hasło “Nowy film Quentina Tarantino”, czy też “Najnowsza produkcja Martina Scorsese” nadal działa na widzów jak magnes i niemal gwarantuje kasowy hit, pod warunkiem oczywiście, że nazwisko autora jest odpowiednio wielkie. Dużo trudniej reklamować film mniej znanego reżysera, choć w tej materii też się wiele zmienia.

Po pierwsze bowiem kluczową rolę zaczyna odgrywać Internet, a widzowie mają dzięki niemu coraz większą wiedzę na temat twórców, którzy niedawno zaczynali swoją karierę, a dziś są już u progu wielkiej kariery. Po drugie swoje zadanie spełniają platformy streamingowe, dzięki którym filmy reżyserów na dorobku nagle stają się popularnymi dziełami przy kompletnym pominięciu kin. I wreszcie po trzecie: rynek cały czas poszukuje młodych artystów, przyciągających nowe pokolenia widzów, którzy z czasem mogliby zastąpić starych mistrzów. I tak powierza się im już nawet reżyserię wielkich blockbusterowych widowisk, jak się okazuje zresztą z powodzeniem.

“Młody” to oczywiście pojęcie względne. W przypadku rynku filmowego można jednak o nim mówić jeśli twórca ma poniżej 50 lat. W zestawieniu przyjąłem jednak jako górną granicę 45 lat. Nie zmieścili się tu niestety tak różni artyści jak Sean Baker (“Florida Project”, “Mandarynka”), J. C. Chandor (“Margin Call”), Craig Zahler (“Krew na betonie”), Ava DuVernay (“Selma”, serial “Jak nas widzą”), Duncan Jones (“Moon”), Edgar Wright (“Baby Driver”), Derek Cianfrance (“Blue Valentine”), Xavier Dolan (“Mathias i Maxime”) czy Barry Jenkins (“Moonlight) i wielu innych. Na ostatecznej liście są różne nazwiska: mamy tu zarówno zdobywców Oscarów, jak i twórców hitów Netflixa, reżyserów niszowych obrazów, a także blockbusterowych hitów. Jedni jak dotąd tworzyli głównie filmy obyczajowe, inni są zainteresowani horrorami czy science-fiction. Lista jest złożona z jedenastu nazwisk, bo w jednym wypadku trudno rozdzielić duet.

Damien Chazelle

Najważniejsze filmy: “Whiplash”, “La La Land”, “Pierwszy człowiek”

Co tu dużo mówić… Chazelle w wieku 30 lat był już nominowany do Oscara za reżyserię brawurowego “Whiplash”, a dwa lata później odbierał swoją pierwszą statuetkę za film “La La Land”. Gdy wydawało się, że będzie kręcił głównie filmy muzyczne (lub o muzyce) zaskoczył biograficznym filmem “First Man”, który od niedawna można oglądać na Netflixie. Jego pierwszy obraz, traktujący o relacji zdecydowanie zbyt wymagającego nauczyciela z utalentowanym uczniem pokazał, że kino wcale nie zrezygnowało z mocno kontrowersyjnych ujęć pewnych tematów (końcówka filmu sugeruje bowiem pewnego rodzaju usprawiedliwienie sadystycznych działań, granego przez Simmonsa, opiekuna), co daje nadzieje na przyszłość. Bez wątpienia najbardziej obiecujący młody twórca filmowy.

Benny i Josh Safdie

Najważniejsze filmy: “Good Time”, “Nieoszlifowane diamenty”

Prywatnie mam nadzieję, że to właśnie do kolejnych, wymienionych na tej liście, twórców należy przyszłość kinematografii. Bracia Safdie najpierw pokazali się jako uważni obserwatorzy młodych ludzi, mających problemy z narkotykami (“Bóg wie co”), a następnie popracowali nad scenariuszem i wypuścili dwa znakomite filmy, które można obejrzeć na Netflixie. “Good Time” to swoista podróż na samo dno, w której towarzyszymy bohaterowi granemu przez świetnego Roberta Pattinsona, chcącemu ocalić swego brata. “Nieoszlifowane diamenty” to jak na razie ich najlepszy film, prawdziwy popis Adama Sandlera, grającego człowieka uzależnionego od hazardu we wszelkiej postaci. W obu przypadkach do świetnej fabuły twórcy dorzucają garść obserwacji na temat współczesności, dzięki czemu kino rozrywkowe znów staje się niezwykle aktualne.

Robert Eggers

Najważniejsze filmy: “Czarownica: Bajka ludowa z Nowej Anglii”, “Lighthouse”

Amerykanin nie skończył jeszcze 40 lat , a już udało mu się nakręcić dwa obrazy, które mocno odświeżyły formułę filmowego horroru. “Czarownica: Bajka Ludowa z Nowej Anglii” pokazała, że da się jeszcze stworzyć ponurą atmosferę, która będzie straszyła bez użycia jumpscarów, a do tego możemy liczyć na nowe doznania w produkcji używającej dobrze znanych rekwizytów kina grozy. Z kolei “Lighthouse” zadziałał przede wszystkim na dużym ekranie, znów strasząc nie konkretem, a cierpliwie budowanym klimatem totalnego odosobnienia, dając w bonusie świetne aktorstwo. Obok Jordana Peele’a zdecydowanie najbardziej obiecujący twórca horrorów, który obecnie pracuje nad filmem “Norseman”.

Ryan Coogler

Najważniejsze filmy: “Creed: Narodziny legendy”, “Czarna Pantera”

Zapomnijmy na chwilę o “Czarnej Panterze”, która jako widowisko blockbusterowe może być osądzana różnie, a sam fakt, że wyreżyserował je tak młody twórca karze, przekornie, oceniać jego dotychczasowy dorobek słabiej niż się powinno, ze względu na ogromny szum wokół jego osoby. Już pierwszy film Cooglera “Fruitvale Station” pokazał jednak, że mamy do czynienia z ciekawym twórcą, podejmującemu aktualne tematy. Młodemu artyście udało się również  odświeżyć formułę kina bokserskiego, w momencie gdy wszyscy myśleli, że seria “Creed” będzie wyłącznie odcinaniem kuponów po dawnej sławie „Rocky’ego”. Niezależnie zatem jak oceniamy widowisko MCU rozwojowi tego reżysera z pewnością warto się przyglądać.

Jeff Nichols

Najważniejsze filmy: “Uciekaj!”, “To my”

Jeden z członków świetnego duetu Key and Peele, których popisy można śledzić na Youtube, to kolejny w tym gronie innowator kina grozy. W obu swoich filmach uczynił horror swoistym komentarzem do współczesności, szczególnie do napięć rasowych w Stanach Zjednoczonych. Przy tym całym ładunku istotnych treści, które jednak nie każdego muszą interesować, najważniejsze jest to, że oba obrazy ogląda się wręcz znakomicie, a lista produkcji, przy których Peele współpracuje daje nadzieje na to, że rodzi się oto nowa gwiazda kina grozy.

Greta Gerwig

Najważniejsze filmy: “Lady Bird”, “Małe kobietki”

Nietypowa aktorka (oryginalne “Frances Ha” Baumbacha dostępne na Netflixie) i scenarzystka dotąd zrobiła samodzielnie dwa filmy. Nominowane do Oscara “Małe kobietki” niezwykle trudno oceniać bez kontekstu poprzednich filmów, ale wcześniejsze “Lady Bird” z Saoirse Ronan to świetny film o niezwykle trudnym etapie w życiu każdego człowieka, który powinni docenić nie tylko ci, którzy mają podobne doświadczenie jak główna bohaterka obrazu. Choć zatem jej dorobek na razie nie jest wielki Gerwig ma ogromny potencjał, nie tylko reżyserski, ale też aktorski, i warto śledzić nowe projekty, w które będzie zaangażowana.

Jeremy Saulnier

Najważniejsze filmy: “Blue Ruin”, “Sala strachu”, “Powstrzymać mrok”

Saulnier w znakomity sposób odświeżył dobrze znane schematy kina amerykańskiego w dwóch wcześniejszych filmach: “Blue Ruin” opowiadającym o bezdomnym, który pragnie się zemścić na mężczyźnie, który właśnie wyszedł z więzienia, a także “Sali strachu” („Green Room”) gdzie z kolei obserwujemy losy grupy punkowej uwięzionej w tytułowym pomieszczeniu, po wyjątkowo pechowym koncercie. Próba wejścia do mainstreamu za sprawą netflixowego “Hold the Dark” raczej się nie udała, bo choć sam lubię ten film, zebrał on mieszane oceny. Specyficzny sposób pokazywania przez reżysera amerykańskiej prowincji zasługuje jednak na pochwały.

Benh Zeitlin

Najważniejsze filmy: “Bestie z południowych krain”, “Wendy”

Osiem lat temu niemający jeszcze wtedy 30 lat Zeitlin wdarł się do świadomości kinomanów na całym świecie dzięki niezwykle oryginalnemu filmowi “Bestie z południowych krain”, stanowiącemu połączenie kina fantasy z dramatem rodziny, która musi przetrwać po straszliwej powodzi. Stworzył coś w rodzaju odpowiednika dawnego “realizmu magicznego” i zebrał bardzo wysokie oceny, tak wśród krytyków, jak i widzów (film przy budżecie niemal 2 milionów dolarów zarobił ponad 23 mln). Tegoroczna “Wendy” nie zrobiła już takiej furory, ale i tak mając w pamięci jego poprzedni obraz warto czekać na kolejne.

Jan Komasa

Najważniejsze filmy: “Miasto 44”, “Boże Ciało”, “Sala samobójców: Hejter”

Nazwisko znanego polskiego twórcy nie zostało tu dodane przypadkowo, w końcu mówimy o reżyserze, którego “Boże Ciało” został w tym roku nominowany do Oscara, znajdując się w niezwykle doborowym gronie. Komasa już zresztą wcześniej pokazał się jako twórca niezwykle odważny, biorąc się za niezwykle trudną historię (“Miasto 44”), a drugiej strony mocno eksperymentując formalnie i treściowo w “Sali samobójców”. Drugi film z tej serii miał pecha do daty premiery, ale potwierdził talent tego reżysera. Nominacja oscarowa otwiera polskiemu twórcy drzwi do kariery za Oceanem. Już mówi się o dwóch filmach, które miałby nakręcić: dramat “Anniversary”, a także obraz o legendarnym artyście Fritzu Langu.