Sekty w obiektywie, czyli prawda ukryta za wiarą. Lista najlepszych filmów i seriali dokumentalnych

Dokumenty o sektach, manipulacjach, tajemniczych spotkaniach i samozwańczych religiach, zawsze fascynowały widzów, oferując wgląd w zamknięte i często niezrozumiałe światy. 

Dokumenty okazują się idealną formą, aby zgłębić mroczne mechanizmy manipulowania ludźmi, sekrety funkcjonowania tych zamkniętych społeczności oraz historie osób, którym udało się z nich uciec.

Sądzę, że obejrzałem praktycznie wszystkie, a na pewno znaczną większość, bo chłonę dokumenty jak mało kto i w Polsce najlepszą ofertę (pod tym względem) z największą liczbą tytułów ma Netflix i HBO Max. Wiele z nich zasługuje na uwagę, ale nie jestem w stanie wymienić ich wszystkich, więc skupie się na tych, które moim zdaniem są najlepsze.

Propozycje z Netflix

Netflix przyciąga uwagę serią dokumentalną „Bardzo dziki kraj” (Wild Wild Country), która opowiada o kontrowersyjnym guru Bhagwanie Shree Rajneeshu i jego wspólnocie w Oregonie. Historia pełna jest zwrotów akcji, skandali i konfliktów z sąsiadami, a później z prawem, a sposób prezentacji sprawia, że trudno się od niej oderwać.

Kolejnym godnym uwagi dokumentem jest „Zła weganka: Historia sławy, oszustwa i ucieczki” (Watch Bad Vegan: Fame. Fraud. Fugitives.), który śledzi historię restauratorki Sarmy Melngailis, która pod wpływem swojego partnera, twierdzącego, że jest w stanie zapewnić nieśmiertelność, doprowadza do upadku swojego biznesu. Manipulacja, jakiej jest poddawana Sarma jest na najwyższym poziomie. Historia może mieć jednak drugie dno i Netflix zgrabnie to pokazał, (zwłaszcza w końcówce) nieco podpowiadając, kto kogo mógł manipulować i czy rzeczywiście restauratorka padła ofiarą manipulacji, czy też sama manipuluje. Ciekawa i warta uwagi produkcja.

Seria dokumentalna „Waco: Amerykańska apokalipsa” (Waco: American Apocalypse) na Netflixie to kolejny tytuł, który zasługuje na uwagę w kontekście filmów o sektach. Dokument ten opowiada o tragicznych wydarzeniach z 1993 roku, kiedy to doszło do 51-dniowego oblężenia w Waco w Teksasie, gdzie grupa religijna pod przywództwem Davida Koresha starła się z federalnymi siłami porządkowymi. Serial zawiera rzadkie materiały filmowe, wywiady i nagrania, które ukazują perspektywy obu stron konfliktu, a także historie osób, które żyły i zginęły w kompleksie.

Oczywiście, nie można zapomnieć o serialu dokumentalnym „Raël: Prorok przybyszów z kosmosu” dostępnym na Netflix Ten fascynujący dokument przedstawia historię Claude’a Vorilhona, znanego jako Raël, który twierdzi, że miał kontakt z obcymi istotami zwanymi Elohim. Seria zawiera wywiady z jego zwolennikami, krytykami oraz samym Raëlem i bada, jak UFO-inspirowana religia przekształciła się w kontrowersyjny kult. „Raël: Prorok przybyszów z kosmosu” to kontrowersyjna i prowokująca seria, która z pewnością dostarczy widzom wiele tematów do przemyśleń.

Propozycje z HBO Max

HBO Max kontratakuje z „Przysięga” (The Vow), serią dokumentalną o NXIVM, organizacji, która pod płaszczykiem programów rozwoju osobistego, skrywała mroczne sekrety i nadużycia. To szczegółowe śledztwo ukazuje, jak łatwo można zostać wciągniętym w destrukcyjne ideologie.

„Wrota Niebios. Sekta nad sektami” (Heaven’s Gate: The Cult of Cults) to kolejna produkcja HBO Max, która bada historię kultu UFO. Jest to znana historia, która zakończyła się tragicznym masowym samobójstwem. Dokument przedstawia, jak liderzy Ti i Do manipulowali swoimi zwolennikami, prowadząc ich do przekonania, że mogą się „chemicznie i biologicznie przekształcić” w „kosmicznych obcych”, wkraczając na następny poziom życia, które nie kończy się na Ziemi.

Jednym z najlepszych dokumentach o scjentologii jest „Droga do wyzwolenia. Scjentologia, Hollywood i pułapki wiary” (Going Clear: Scientology and the Prison of Belief). Film, który oparto na książce laureata Pulitzera, Lawrence’a Wrighta zagłębia się w metody rekrutacji i zmiany myślenia członków scjentologii. Dokument zawiera przekonujące wywiady z byłymi członkami Kościoła Scjentologicznego i skupia się na sile wiary i przekonań.

Kolejną ciekawą produkcją jest „Miłość wygrała” (Love Has Won: The Cult of Mother God). Ten trzyczęściowy serial dokumentalny opowiada o życiu i śmierci Amy Carlson, znanej jako Matka Bóg, która ogłosiła się duchowym zbawicielem i założyła kult. Seria bada jej wpływ na zwolenników i kontrowersje wokół jej praktyk. 

Na koniec warto również wspomnieć o „Ku przepaści: Bóg, chciwość i kult Gwen Shamblin” (The Way Down: God, Greed and Gwen Shamblin). Dokument przedstawia historię Gwen Shamblin, guru diety,  charyzmatycznej liderki sekty Remnant Fellowship Church. Serial ukazuje mroczne sekrety sekty i manipulacje stosowane wobec wyznawców. To ciekawe połączenie idealizmu ze starannie wyselekcjonowanym wizerunkiem i praktykom, jakich dopuszczali się wyznawcy tego samozwańczego kościoła.

Kilka słów na koniec

Te filmy i seriale dokumentalne są nie tylko fascynujące, ale także ważne. Pozwalają widzom zrozumieć, jak działają sekty i jakie mogą być konsekwencje zaangażowania się w takie grupy. Są to historie o poszukiwaniu sensu, wspólnocie, ale także o manipulacji i utracie wolności. Dla tych, którzy szukają głębszego zrozumienia ludzkiej psychiki i społecznych dynamik, te dokumenty są nieocenionym źródłem wiedzy.

Każdy z nich ukazuje mroczną stronę ludzkiej natury i mechanizmy psychologiczne, które prowadzą ludzi do wstępowania do sekt. Sięgając po te dokumenty, możemy nie tylko zaspokoić ciekawość, ale również lepiej zrozumieć złożone zjawisko sekt oraz traumę osób, które z nich uciekły.