First Five (2023) - recenzja i opinia o serialu [HBO Max]. Pięć kobiet kontra pandemia, wojna i hejt

First Five to trzyodcinkowa seria dokumentalna HBO Max, która przedstawia historię pierwszego w historii Finlandii rządu złożonego z samych kobiet pod przywództwem najmłodszej na świecie premier, wówczas 34-letniej Sanny Marin. Seria pokazuje życie i wyzwania polityczne pięciu wyjątkowych kobiet w czasach bezprecedensowej pandemii, kryzysu klimatycznego i napięć międzynarodowych. 

Nie wyobrażam sobie, aby w naszych czasach i w naszym państwie mogło dojść do tak ugodowych stosunków, pozwalających pracować i sukcesywnie zwalczać problemy wagi krajowej i światowej. To tylko pokazuje, jak skandynawskie kraje są progresywne. Może i pewnego dnia płeć i w naszym pięknym kraju nie będzie odgrywała roli. 

First Five (2023) - recenzja serialu [HBO Max]. Jak pięć kobiet zmieniło Finlandię i świat?

Serial opowiada historię o tym, jak Sanna Marin została premierem Finlandii w grudniu 2019 roku, mając zaledwie 34 lata. Jak wspomniałem, była to najmłodsza premier na świecie. Wraz z nią do władzy doszły cztery inne kobiety, które stanęły na czele partii koalicyjnych: Li Andersson (Sojusz Lewicy), Maria Ohisalo (Liga Zielonych), Anna-Maja Henriksson (Szwedzka Partia Ludowa) i Katri Kulmuni (Partia Centrum). Serial pokazuje, jak te pięć kobiet tworzyły historię i zmieniały oblicze fińskiej polityki, a także jak radziły sobie z osobistymi i zawodowymi problemami. Serial śledzi ich działania i decyzje w obliczu pandemii COVID-19, która dotknęła Finlandię i cały świat. Pokazuje także, jak reagowało na nie społeczeństwo fińskie i międzynarodowe media.

Za produkcję odpowiada FremantleMedia Finland Oy. Reżyserką jest niejaka Mia Halme. Serial opiera się na bogatym materiale archiwalnym, wywiadach i obserwacjach. Uzyskano dostęp do prywatnych i publicznych momentów życia pięciu kobiet stojących na czele rządu Finlandii. Dokument pokazuje ich codzienną rutynę, spotkania z rodzinami i przyjaciółmi, a także ważne wydarzenia polityczne i społeczne. Stara się być obiektywny i szanować prywatność swoich bohaterek, ale nie unika pokazywania trudnych i kontrowersyjnych sytuacji. Brakuje jednak większego przekazu ze strony opozycji. Przez to dokument wydaje się być jednokierunkowy. Mimo wszystko to widz ma wyrobić sobie zdanie odnośnie ich decyzji. 

First Five (2023) - recenzja serialu [HBO Max]. Podział szeroko rozumianej władzy

W polityce siedzą zazwyczaj cwane listy. Niejednokrotnie z głową pełną siwizny, dzięki czemu zyskują się powadze i uważa się ich za bardziej doświadczonych od innych. Przykład premier z Finlandii, premiera Kanady, czy choćby bliskiego nam za wschodnią granicą Zełenskiego wydają się temu przeczyć. Bo choć wydaje się, że osoba powoływana na urząd prezydenta lub premiera w danym kraju ma pełną władzę, to de facto musi się nią dzielić, tworząc rząd z właściwymi ludźmi. Zatem nikt nie rządzi w pojedynkę, nawet prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki a kluczem do sukcesu jest odpowiednie dopasowanie ludzi, o wąskich kompetencjach pasujących do danego stanowiska. 

Bez kolesiostwa, rodziny i myjących się wzajemnie rączek. W Finlandii, choć przez chwile myślano, że jest inaczej, ale mimo najszczerszych intencji, nie da się kontrolować wszystkiego i wszystkich, więc i wśród tamtejszego rządu składającego się głównie z kobiet zaczęły pojawiać się problemy. I choć premier nie była w żaden sposób powiązana z jakimś matactwem, a nawet korupcją, to i tak znaleźli na nią „haka”, zarzucając jej imprezowy styl życia w trakcie wielkich przemian w kraju i na świecie. Nie wiele później, po przegranych kolejnych wyborach, rozpadło się jej małżeństwo. Warto było? Ona sama zadaje sobie to pytanie. I chyba nie do końca chce znać na nie odpowiedź.

First Five (2023) - recenzja serialu [HBO Max]. Co serial wnosi do dyskusji o polityce i kobietach?

Jako osoba zainteresowana polityką i równością płci, byłem ciekawy, jak wygląda życie i praca pięciu kobiet na czele rządu Finlandii. Serial nie jest jednak tylko kroniką wydarzeń, ale także portretem pięciu niezwykłych kobiet, które mają swoje emocje, marzenia, pasje, i problemy. Starano się więc pokazać ich siłę i determinację, ale także wrażliwość i podatność na krytykę. Nie idealizuje się ani nie demonizuje się bohaterek, ale stara się je zrozumieć i pokazać w różnych kontekstach. Ciekawie ukazano tu fińskie społeczeństwo, które jest uważane za jedno z najbardziej równych i szczęśliwych krajów na świecie. Mimo nie brak tu różnych reakcji na to, że rząd składa się z większości dam. Są olbrzymie nadzieje, ale i jeszcze większe obawy. Stawiano znaki zapytania, na które ciężko było w tamtym czasie uzyskać odpowiedź. 

Poza tym dokument jest ciekawym studium przypadku o tym, jak płeć piękna może sprawować władzę i wpływać na losy swojego kraju, poniekąd i bezpieczeństwa zachodniego świata starając się włączyć w struktury sojuszu NATO. Serial pokazuje zarówno sukcesy, jak i porażki rządu Sanny Marin, a także wyzwania i konflikty, z jakimi musiały się zmierzyć. Bardzo dobrze podkreślono w nim znaczenie równości płci, demokracji i solidarności w polityce. Dokument dowodzi, że kobiety mogą łączyć rolę matki, żony, przyjaciółki i liderki. Bez wątpienia jest inspiracją dla innych pań, które chcą się zaangażować w politykę lub inne dziedziny życia publicznego.

First Five (2023) - recenzja serialu [HBO Max]. Co się kryje za uśmiechem najmłodszej premier na świecie?

Młodość, doświadczenie, ale i kompetencje polityczne. Także poparcie partii i wyborców. Zdecydowano się stworzyć rząd z pięciu kobiet, ponieważ tak się złożyło, że po wyborach parlamentarnych w 2019 roku w pięciu partiach koalicyjnych liderkami były akurat kobiety. Nie było to zaplanowane ani wymuszone, ale wynikło z demokratycznego procesu. Jaka była przyczyna? Można by wskazać wiele czynników, takich jak tradycja równości płci w Finlandii, wysoki poziom edukacji i zaangażowania społecznego kobiet, a także kultura polityczna oparta na współpracy i konsensusie. Nie ma jednak jednej prostej odpowiedzi na to zjawisko.

Podsumowując, serial First Five to krótki, ale tematycznie bardzo świeży dokument o polityce i roli, jaką mogą pełnić w niej młode kobiety. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o Finlandii i jej de facto historycznym rządzie, to myślę, że nie zawiedziesz się zwłaszcza pod kątem przemyśleń i refleksji, do jakich doszły bohaterki. To prawda, że nie jest to dokument pozbawiony wad. Nie każdy zachwyci się życiem skandynawskich polityków. Wielu rzeczy nie wyjaśniono. Skupiono się na jasnym przesłaniu, że kobiety mogą, chcą i muszą być częścią publicznego świata. Tyle że zazwyczaj płacą za to wyższą cenę niż inni. First Five jest pouczający i emocjonujący, a także pełen szacunku i empatii dla roli kobiet w dzisiejszym świecie.