Wstrzymaj oddech (2024) – recenzja i opinia o filmie [Disney+]. Pył, strach i walka o życie

Opuszczona farma, umierająca okolica zmagająca się ze skutkami protestu natury i ona. W latach 30. XX wieku na pustkowiu nie jest łatwo przeżyć kobiecie z dwójką dzieci. A najgorsze dopiero przed nimi... Zapraszam do recenzji „Wstrzymaj oddech” debiutującego na Disney+.

Już na początku tej recenzji muszę Wam się do czegoś przyznać. Bardzo lubię Sarah Paulson. Choć ta aktorka nie posiada w swoim dorobku aż tak głośnych ról, szczególnie kinowych, cenię jej kreacje przede wszystkim w projektach zrealizowanych we współpracy z Ryanem Murphym – uważam, że jej styl znakomicie wpisuje się w konwencje obrazów z nutką grozy. Jej najnowsza produkcja jest wizją reżyserów Karrie Crouse („Westworld”) i Williama Joinesa („The Still”, „The Push”), którzy, bądźmy szczerzy, nie posiadają doświadczenia w głośnych obrazach. Zgodnie z pierwotnymi założeniami „Dust” (pierwszy tytuł filmu”) miał trafić na sale kinowe. Po seansie z „Wstrzymaj oddech” dochodzę jednak do wnioski, że decyzja o dodaniu historii do oferty Hulu, a w Polsce Disney+, jest jak najbardziej uzasadniona.

Rzecz się dzieje w latach 30. w Oklahomie. Region jest targany przerażającymi burzami piaskowymi – w historii Stanów Zjednoczonych ten okres jest opisywany jako „Dust Bowl”. Ekosystem Wielkich Równin nie wytrzymał wieloletniej eksploatacji i nieprzemyślanego rolnictwa, które dosłownie niszczyło urodzajne ziemie i znacznie wpłynęło na ich kondycję. Połączenie długotrwałych susz oraz mocnej erozji gleby sprawiło, że okolice systematycznie były nękane bezwodnymi burzami pyłowymi. Sytuacja była dramatyczna – rolnicy nie tylko nie byli w stanie zdobyć pożywienia, ale przede wszystkim podupadali na zdrowiu. W końcu ciągłe zanieczyszczenie powietrza sprawiało, że układ oddechowy odmawiał posłuszeństwa, a wielu z nich się dusiło. Z tą przerażającą rzeczywistością musi zmierzyć się bohaterka „Wstrzymaj oddech”.

Wstrzymaj oddech (2024) – recenzja filmu [Disney+]. Niszcząca moc natury, ale czy na pewno?

Margaret jest matką oraz gospodynią domową. Kiedy jej mąż wyjeżdża do pracy w odległe regiony, ona zostaje z dwoma córkami na opuszczonej farmie. O sielance na prerii nie ma jednak mowy. Mieszkańcy okolicy nieustannie zmagają się z suszą, totalnym nieurodzajem oraz burzami pyłowymi, które stanowią realne zagrożenie dla życia. Pani Bellum jednak obiecała sobie, że nie straci dobytku i przetrwa trudny okres – nic jednak jej nie sprzyja. Kiedy walka z ogarniającym pyłem trwa, w miasteczku dochodzi do niepokojących zdarzeń. Jednocześnie jej rodziną targają coraz mocniejsze emocje – po przeczytaniu niepokojącej opowiastki, córki coraz mocniej wierzą w stworzony z pyłu byt, „Szarego Pana”, który zmusza ludzi do przerażających czynów.

Klimat recenzowanego „Wstrzymaj oddech” jest hipnotyzujący, a niemały wpływ ma na niego scenografia. Umieszczona na totalnym pustkowiu farma z jedną stodołą wydaje się niczym wyrwana z ujęcia bajki „Chojrak Tchórzliwy Pies”, którą dzieciaki mojego pokolenia oglądały na Cartoon Network. Pył zdaje się być niemal wszędzie – pokrywa ludzi, budynki, przenika do wnętrz, na meble, do jedzenia, a nawet gnieździ się w układzie oddechowym. Beznadziejność życia społeczności miasteczka uderza na każdym kroku, nie tylko powodując niepokój, ale przede wszystkim pewną odrazę. Reżyserzy Karrie Crouse i William Joines lubią bawić się w symbolikę oraz puszczają oczko do widzów, pokazując nie tylko silny wpływ religii na utrzymywanie nadziei.

Samotna chata z jedną ledwo trzymającą się stodołą pośrodku pustkowia robi nieprzyjemne wrażenie i podkreśla tragizm sytuacji. Rodzinie Margaret coraz bardziej doskwierają głód i problemy ze zdrowiem, jedyna jałówka traci siły, a za nimi nieustannie czai się widmo tragedii. Chęć zachowania dobytku nie jest bowiem jedynym powodem, przez który kobieta jest w stanie się zmierzyć z coraz gorszymi warunkami i problemami. Rozłąka i nieprzepracowana trauma dają się we znaki szczególnie w nocy, kiedy do głosu dochodzą mieszające się ze sobą szczęśliwe wspomnienia i straszliwe koszmary. Pewne wydarzenia z przeszłości sprawiły, że Margaret już nigdy nie będzie sobą – a ogólne obawy o bezpieczeństwo i przybycie pewnego nieznajomego tylko wzmagają rozchwianie emocjonalne, strach oraz panikę.

Wstrzymaj oddech (2024) – recenzja filmu [Disney+]. Trochę przekombinowane

Największą ozdobą recenzowanego „Wstrzymaj oddech” jest Sarah Paulson – jej styl gry oraz rola walczącej niczym lwica matki bardzo pasują do tej aktorki. Margaret już od pierwszych chwil wydaje się być zdecydowana i nastawiona zadaniowo do swojej misji – chce przetrwać za wszelką cenę. Pomimo siły i determinacji, podczas seansu dość szybko uświadamiamy sobie, że ten nienaganny wygląd i prezencja są tylko maską mocno skrywającą niepewność oraz przerażenie. Gwiazda „American Horror Story” przyzwoicie radzi sobie z postawionym zadaniem, choć nie do końca wzbudza wyłącznie pozytywne uczucia – jako widzowie poprzez seans nie raz, nie dwa nie będziemy w stanie zrozumieć motywów, które nią rządzą i nieubłaganie prowadzą do szaleńczej walki. 

Po seansie dochodzę jednak do wniosku, że „Wstrzymaj oddech” mogło być znacznie bardziej wciągającą, a mniej przekombinowaną historią. Twórcy dość pokracznie mieszają motywy paranormalne, z psychologicznymi i ukazującymi niszczącą siłę natury. Gdyby jednak pozbyć się pewnych rozwiązań, a skupić na bardziej organicznej opowieści o członkach społeczności mierzących się z ogromną katastrofą ekologiczną, otrzymalibyśmy bardziej spójny i przygnębiający obraz. Nagromadzenie wątków i dość szybkie tempo wydarzeń (moim zdaniem produkcji przydałoby się kilkadziesiąt dodatkowych minut, o ile autorzy mieliby coś więcej do powiedzenia) sprawiły, że zdumiewająco dziarsko pomknęliśmy do mało satysfakcjonującego zakończenia. Podsumowanie scenariusza wydawało się bowiem do bólu sztampowe i przewidywalne. No powiedzmy to sobie szczerze, było po prostu trochę nudno.

„Wstrzymaj oddech” miało wiele zadatków na bycie do bólu niepokojącym doświadczeniem, lecz rozwiązania scenariuszowe do końca nie zagrały. Choć wcielająca się w Margaret Sarah Paulson naprawdę się starała, wydaje mi się, że to właśnie dążenie do sięgnięcia po wiele gatunkowych klisz nie przyniosło do końca zadowalającego wyniku. Produkcja dostępna obecnie na Disney+ wydaje się przyzwoitą propozycją do streamingu – nie oczekujcie jednak filmu najwyższych lotów.