Tekken - historia najpopularniejszej serii bijatyk. Część 1

"Tekken stworzył PlayStation" – to stwierdzenie wbrew pozorom nie jest aż tak na wyrost, jak mogłoby się wydawać. Niedługo Tekken 7 pojawi się na PlayStation 4 i rozpocznie nowy rozdział serii. Jest to świetna okazja, aby cofnąć się w czasie i sprawdzić, jak bardzo Żelazna Pięść odcisnęła swe piętno na całej branży.

Bijatyki to gatunek, który istniał i towarzyszył graczom niemal od początku branży konsolowej, ale dopiero w 1987 roku, za sprawą pierwszej odsłony serii Street Fighter, został on w pełni ukształtowany i zaczął posiadać ustalone ramy definiujące tę kategorię gier. Mieliśmy więc dwuwymiarową rozgrywkę, gdzie naprzeciw siebie stawało dwóch zawodników, a jedynym celem było zbicie paska energii rywala do zera, wygrywając tym samym pojedynek. Dzieło Capcomu z miejsca stało się legendarne i zdobyło ogromną popularność głównie dzięki niespotykanej dotąd dynamice i głębi systemu walki. To właśnie dzięki Street Fighterowi w kolejnych latach dostaliśmy istny wysyp dwuwymiarowych bijatyk takich jak: Fatal Fury, The King of Fighters, Mortal Kombat czy Samurai Showdown. Chociaż na swój sposób podobne, każda próbowała wyróżnić się za sprawą dynamiki, specjalnych ataków bądź klimatu. W przypadku niektórych gier zawodnicy korzystali z broni białej lub pełnili rolę dzikich zwierząt (Primal Rage). Inne starały się wyróżnić kontrowersją i brutalnością. Skutek był różny i pomimo różnic w poszczególnych grach, trudno byłoby wskazać tytuł rewolucyjny na miarę pierwszego Street Fightera.

Wiele z tych gier stało się kamieniami milowymi i do dzisiaj są na ustach graczy. Dwuwymiarowe sprite'y miały się dobrze, ale ludzie chcieli więcej. Lata 90. to rozkwit grafiki 3D, więc wyczekiwana rewolucja nastała za sprawą wielokątów i zapoczątkowało ją Virtua Fighter od firmy SEGA. Trójwymiarowa grafika całkowicie odmieniła postrzeganie bijatyk. Kamera została uwolniona i stała się dynamiczna, robiąc odpowiednie zbliżenia lub oddalając w wymaganych sytuacjach. Ale nie tylko grafika uległa zmianie. Trójwymiar nadał bijatykom i ich rozgrywce dosłownej głębi, umożliwiając w większym stopniu przemieszczanie się po arenach. Stworzyło to nowe sposoby omijania ciosów i rozwinęło zacięcie taktyczne. Również i na tym polu eksperymentowano. Powstało Soul Blade (na automatach i w Japonii jako Soul Edge) oraz Battle Arena Toshinden. Oba tytuły cechowały się możliwością wyprowadzania ciosów bronią białą. Bohaterowie byli uzbrojeni w miecze i bronie obuchowe. W przypadku Battle Arena Toshinden mocno postawiono na uniki i gracz mógł poruszać postacią we wszystkich osiach, korzystając dobrowolnie z zalet trzech wymiarów do unikania obrażeń - to właśnie ten tytuł uznany jest za pierwszą w pełni trójwymiarową bijatykę. Największy sukces odniósł jednak Tekken, który w kwestii popularności do dzisiaj nie ma sobie równych w kategorii klasycznych bijatyk 3D.

Wszystko rozpoczęło się w 1994 roku. Właśnie wtedy w okresie letnim na japońskich automatach arcade wylądowało Tekken. Gra działała na technologii Namco System 11 - były to specjalne automaty opracowane na bazie architektury pierwszego PlayStation, a główna różnica sprowadzała się do odmiennych nośników danych. Dzięki temu tytuły hulające na silniku Namco mogły szybko i bez przeszkód zostać przeportowane na pierwszą domową konsolę Sony. Warto tutaj wspomnieć o tym, że technologia była słabsza od konkurencyjnych automatów Sega Model 2, na których działało Virtua Fighter 2. Namco nie chciało bezpośrednio konkurować z Segą i zdecydowało się na wykorzystanie pierwszego PlayStation ze względu na niższe koszty. Firma ograniczyła się również do umiejscowienia swoich automatów z grami w mniejszych lokalach arcade.

Tekken był jedną z pierwszych bijatyk 3D, która mocno wzorowała się na prekursorze całego gatunku - Virtua Fighter. Przez lata seria wyrobiła jednak własną tożsamość i podążyła osobną ścieżką, zyskując ogromną popularność na całym świecie. Tekken pojawił się na PlayStation rok po debiucie arcade’owej wersji i niedługo po premierze samej konsoli w Europie. Pozycja odcisnęła wielki ślad na całej branży i była jednym z głównych powodów wczesnego sukcesu PlayStation. Zaryzykuję stwierdzenie, że gdyby nie bijatyka Namco, to historia Sony mogłaby potoczyć się zupełnie inaczej. Tytuł był pierwszym system selerem i przyciągnął ludzi do sprzętu, tworząc szybko dużą bazę użytkowników. To z kolei przykuło uwagę innych twórców gier i napędzało ogromnie sprzedaż firmie Sony, które stawiało swe pierwsze kroki na rynku konsol. Produkcja z miejsca zyskała uwielbienie, stając się obiektem kultu i fenomenem na skalę światową. Tekken trafiło do Księgi rekordów Guinessa, gdzie dorobiło się prestiżowego osiągnięcia "Pierwszej gry, która przekroczyła milion sprzedanych egzemplarzy na PlayStation". Fanom spodobali się różnorodni wojownicy, których style i ataki były inspirowane faktycznie istniejącymi sztukami walk, co przyciągało ludzi do wypróbowania gry.

W czym jeszcze można dopatrywać się popularności i fenomenu Tekkena? W systemie walki, rzecz jasna, czyli najważniejszym fundamencie każdej bijatyki. Twórcy opracowali niezwykle prosty i intuicyjny schemat sterowania, który stał się wizytówką całej serii. Każda z czterech kończyn zawodnika była przypisana pod jeden z przycisków geometrycznych znajdujących się na padzie. Lewa i prawa pięść były podpięte do kwadratu i trójkąta, a krzyżyk i kółko odpowiadały za wyprowadzanie ciosów lewą i prawą nogą. Dzięki temu rozwiązaniu nawet osoba nieobeznana z bijatykami szybko pojmowała zasady i czuła, że z łatwością panuje nad sterowaną postacią. Trójwymiar pozwolił twórcom stworzyć efektowne ujęcia kamery, które zmieniały położenie podczas wyprowadzania rzutów, prezentując akcję z bliższej perspektywy. Wysokie, nienaturalne skoki stanowiły główne narzędzie do gry defensywnej i wykonywania uników, ale większość rozgrywki odbywała się nadal w dwóch wymiarach. Areny były otwarte i pozbawione jakichkolwiek ograniczeń. Obracające się tło symulowało efekt 3D i sprawiało wrażenie, że postacie poruszają się po okręgu.

Historia Tekkena opowiadała o globalnym turnieju sponsorowanym przez organizację Mishima Zaibatsu. Celem inicjatywy było pokonanie w walce głowy organizacji, Heihachiego Mishimy, a zwycięzca miał zostać obdarowany legendarnym tytułem Króla Żelaznej Pięści oraz ogromną pulą pieniędzy. W finałowych etapach udział wzięło ośmiu uczestników, którymi mógł walczyć gracz. Wersja konsolowa została rozbudowana o dziesięć dodatkowych postaci, pełniących na automatach rolę sub-bossów. To właśnie w tej odsłonie zadebiutowali ikoniczni wojownicy kojarzeni z serią i obecni w każdej kolejnej części cyklu: King, Yoshimitsu, Heihachi Mishima, Paul Phoenix, Nina Williams czy nawet niedźwiedź Kuma. Każdy z zawodników posiadał własną motywację. Jedni zgłosili swój udział dla pieniędzy, inni z pobudek osobistych jak żądza zemsty. Każdy z ósemki oryginalnych wojowników posiadał własne filmowe zakończenie CGI przedstawiające rezultat po jego wygranej. W prawdziwym i kanonicznym finale pierwszego turnieju zwycięstwo odniósł Kazuya Mishima – syn Heihachiego, który przed laty został zrzucony przez swojego ojca ze szczytu klifu. Pozostawiony na pewną śmierć młodzieniec cudem uniknął ostrza kostuchy. Był to kolejny etap eskalacji wewnętrznego konfliktu rodziny Mishima, który stał się motywem napędowym dla fabuły całej serii.

Namco kuło żelazo póki gorące i na kontynuację spektakularnego sukcesu Tekkena nie musieliśmy długo czekać. Już w sierpniu 1995 roku na tych samych automatach arcade zadebiutował Tekken 2, a rok później otrzymali go posiadacze PlayStation. Tytuł zdobył opinię kontynuacji idealnej. Znacząco rozwinął system walki o funkcje parowania i przechwytywania ciosów. Niektóre postacie zyskały możliwość wykonywania łączonych chwytów lub wyprowadzania specjalnych rzutów na przeciwnikach stojących tyłem. Trzej powracający zawodnicy – Yoshimitsu, Kazuya i Heihachi – dostali możliwość stosowania side-stepów, czyli przejścia w głąb planszy pozwalającego unikać ataków przeciwnika. Wspomniany mechanizm stanie się w przyszłości jednym z kluczowych fragmentów całego systemu walki i nieodzownym elementem bijatyk z rozgrywką w pełnym 3D.

Ale kontynuacja nie tylko rozbudowała znacząco system walki, nadając mu zdecydowanie większej głębi i dodając nowe opcje taktyczne. Studio ulepszyło też nieco grafikę, dodało nowe utwory i przygotowało kolejne areny, na których toczono pojedynki. Twórcy rozszerzyli zauważalnie pulę zawodników. Tekken 2 w chwili uruchomienia dawało dostęp do dziesięciu postaci i pozwalało na odblokowanie dodatkowych piętnastu uczestników drugiej edycji Turnieju Króla Żelaznej Pięści. Poza powrotem szesnastu znanych bohaterów pierwszego Tekkena, fani mogli liczyć na zupełnie nowych przedstawicieli znanych stylów walki. Tekken 2 doczekało się w ten sposób Baek Doo Sana, reprezentanta Taekwondo, oraz Bruce’a Irvina, czyli kickboksera walczącego stylem muay thai. To właśnie w tej odsłonie zadebiutował też znany policjant z Hong Kongu o imieniu Lei Wulong, który podczas pojedynków korzystał z chińskiego stylu Pięciu Zwierząt. Każda z postaci składała się z około ośmiuset polygonów, a wymodelowanie jednego zawodnika trwało od trzech dni do jednego tygodnia. Postać kangura Rogera była tworzona w wolnych chwilach przez jednego z pracowników i pierwotnie nie miała znaleźć się w grze. Dopiero gdy jego twórca pokazał go znajomym z firmy, pracownicy studia postanowili dodać go do produkcji.

Na potrzeby konsolowej wersji Tekkena 2 twórcy opracowali wiele dodatkowych trybów rozgrywki. Gra była wypełniona w niespotykany sposób zawartością i wprowadziła do serii tryby, bez których fani nie wyobrażali sobie kolejnych części. Poza klasyczną drabinką przeciwników, gracze mogli liczyć na cztery dodatkowe warianty zabawy. Studio przygotowało tryb Survival, będący po prostu przetrwaniem, gdzie trzeba było mierzyć się z serią przeciwników, dopóki nie odniosło się porażki. Wprowadzono także Time Attack, gdzie zatwardziali weterani mogli ustanawiać coraz lepsze czasy przejścia gry. Doszło miejsce do trenowania w postaci trybu Practice, bez którego trudno obecnie wyobrazić sobie jakąkolwiek bijatykę. Fani kanapowego grania dostali też możliwość toczenia drużynowych walk w Team Battle.

Nie zapomniano o fabule. Wydarzenia przedstawione w Tekkenie 2 działy się dwa lata od zakończenia pierwszej edycji turnieju o tytuł Króla Żelaznej Pięści. Po pokonaniu swojego ojca, Kazuya Mishima objął władzę nad organizacją Mishima Zaibatsu. Pod nowym przewodnictwem syndykat zyskał jeszcze gorszą sławę i brał udział w wielu nielegalnych akcjach, jak porwania, wymuszenia, przemyt oraz wykorzystywanie zagrożonych wyginięciem gatunków zwierząt do niehumanitarnych eksperymentów. Wszystko to sprawiło, że poczynaniami Mishima Zaibatsu zainteresowała się policja i japońska organizacja ekologiczna. Wysłano specjalną agentkę Jun Kazamę, aby pojmała nową głowę przestępczej organizacji. Podczas spotkania między Jun a Kazuyą zatliło się uczucie i rozkwitł romans. Kobieta zaszła w ciążę. Za sprawą swoich nadnaturalnych zdolność wykryła w duszy Kazuyi demona, którego pragnęła przegnać. W międzyczasie Kazuya dowiedział się o przeżyciu Heihachiego. Z tego powodu zorganizował drugą edycję Turnieju Króla Żelaznej Pięści, gdzie pieniężna pula nagrody wyniosła astronomiczną kwotę tryliona dolarów. Wszystko to w celu zwabienia swojego ojca i dokończenia zemsty. Podczas kulminacyjnego momentu Kazuya przegrał z powodu wewnętrznego konfliktu między demonem w jego duszy a dobrą stroną odkrytą dzięki miłość Jun. Heihachi wygrał pojedynek, odzyskał władzę nad Mishima Zaibatsu i zrzucił syna do wnętrza wulkanu, po czym uciekł helikopterem, oglądając erupcję z oddali.

Tekken 2 zyskało ogromne uznanie krytyków. Wielu nazywało ten tytuł najlepszą bijatyką, jaką kiedykolwiek stworzono. Pozycja często pojawiała się we wszelkich rankingach wymieniających najlepsze produkcje dostępne na PlayStation. Serwisy rozpływały się nad grą, pisząc o niej w samych superlatywach, i jednogłośnie okrzyknęły drugą odsłonę za pozycję lepszą, większą i bardziej przełomową niż poprzedniczka. Fani również pokochali drugą edycję Tekkena i dla niektórych po dziś jest to najlepsza odsłona serii. Studio nie spoczęło jednak na laurach i komercyjny sukces przekuło w kolejną część, a po jej premierze nic już nie było takie samo.

Premiera trzeciej odsłony Tekkena była istnym trzęsieniem ziemi i wydarzeniem, które na zawsze odmieniło postrzeganie bijatyk. Tekken 3 do dzisiaj przez wielu uznawane jest za szczytowe osiągnięcie serii. Tytuł może się pochwalić nie tylko opinią najlepszej bijatyki pierwszego PlayStation, ale i sławą jednej z najlepszych gier w historii branży z pozytywnymi ocenami na poziomie 96%. Tekken 3 zadebiutowało na automatach w marcu 1997 roku i działało na kolejnej wersji silnika graficznego – Namco System 12. Przełożyło się to na ogromny postęp graficzny względem poprzedników i niespotykaną dotąd jakość sfery audiowizualnej. Konsolowa edycja europejska pojawiła się rok później, 12 września. Z powodu mniejszej ilości pamięci oraz wolniejszemu taktowaniu procesora względem automatów, twórcy musieli pójść na pewne kompromisy. Studio zdecydowało się zmniejszyć rozdzielczość i zredukować ilość detali na arenach, zastępując niektóre elementy prostą bitmapą. Postacie składały się też z mniejszej liczby wielokątów niż w oryginalnej wersji z automatów arcade. Mimo wszystko, Tekken 3 w domowym wydaniu prezentował się i działał wyśmienicie, oferując grafikę wykraczającą daleko poza poziom konkurencji. Twórcy przybliżyli kamerę, zmieniając nieco perspektywę i zwiększając skalę pojedynków. Znacznie poprawiono jakość dźwięku i muzyki. Konsolowa wersja była wypchana po brzegi zawartością i oferowała wiele nowych utworów muzycznych. Dodatkowo pojawiły się rozbudowane tryby zabawy, nowi zawodnicy i renderowane sekwencje filmowe, będące pod względem jakości technicznej istną czołówką wszystkich gier z okresu pierwszego PlayStation.

Twórcy zdecydowali się na ryzykowne zagranie i zrezygnowali z wielu bohaterów. W trzeciej odsłonie powróciło tylko ośmiu zawodników znanych z dwóch poprzednich części serii. Zamiast tego, studio skupiło się na nowych postaciach i opracowało aż trzynastu debiutantów. Fani, po odblokowaniu wszystkich uczestników, mogli wybierać spośród puli dwudziestu jeden wojowników. W tej odsłonie po raz pierwszy pojawiła się Ling Xiaoyu, która dołączyła do turnieju w wieku zaledwie 16 lat, stając się jednocześnie najmłodszą uczestniczką walczącą o tytuł Króla Żelaznej Pięści. Tekken 3 wprowadziło też do serii takie ikony jak posługujący się potężnymi kopnięcia Hwoarang, korzystający ze stylu karate Jin Kazama, sadystyczny Bryan Fury czy Eddy Gordo walczący stylem capoeira. Gościnny występ zaliczył pocieszny dinozaur Gon z mangi o tym samym tytule. Co ciekawe, to właśnie przez problem z licencją na tę postać fani nie mogą liczyć na pojawienie się Tekkena 3 w usłudze PlayStation Classics.

Trzeci rozdział cyklu Tekken to także kolejne znaczne zmiany w systemie walki. Twórcy dodali możliwość wykonywania side-stepów każdą postacią, dzięki czemu poruszanie się po arenach nabrało kolejnego wymiaru i wprowadziło nowe opcje taktyczne omijania ciosów. Większy nacisk położono na wykonywanie efektownych juggle'i, czyli żonglowania przeciwnikiem w powietrzu za sprawą specjalnych kombinacji ataków. Ograniczono też wysokość skoków, aby były bardziej realistyczne. Nowa technologia pozwoliła na szybsze wstawanie z ziemi, co w połączeniu z innymi zmianami przełożyło się na znacznie większy dynamizm pojedynków i płynniejszą rozgrywkę. Tekken 3 było grą niezwykle satysfakcjonującą i wzbudzającą ogromne emocje, gdy naprzeciw siebie stawało dwóch doświadczonych graczy.

W trzeciej części serii powróciły wszystkie tryby znane z Tekkena 2. Twórcy opracowali do tego nowe moduły zabawy. Debiut zaliczyło np. Tekken Force, które z miejsca skradło sympatię milionów fanów. Była to minigra utrzymana w konwencji chodzonej bijatyki beat ’em up w stylu gier takich jak Double Dragon czy Final Fight. Tryb pozwalał na wybór zawodnika, którym następnie poruszaliśmy się po specjalnie przygotowanych lokacjach, walcząc z grupami przeciwników i mierząc się z silniejszymi bossami. Ukończenie cztery razy Tekken Force’a nagradzało gracza unikalną postacią Dr. Boskonovitcha. Drugą nowością była kolejna minigra o tytule Tekken Ball, czyli wariacja rozgrywki oparta o zasady siatkówki. Gracze walczyli za pomocą wielkiej piłki, próbując zadać nią obrażenia lub posłać ją na ziemię po stronie przeciwnika.

Twórcy jeszcze lepiej zarysowali tło fabularne i historię swojej gry. Po zakończeniu drugiego turnieju Kazuya został zrzucony do wnętrza wulkanu. Gdy jego ciało płonęło, przed ciężarną Jun Kazamą ukazał się demon duszy jej ukochanego. Diabeł chciał przejąć ciało nienarodzonego dziecka, ale Jun udało się go pokonać w desperackiej walce. Kobieta uciekła na wyspę Yakushima, gdzie postanowiła w samotności wychować swojego syna o imieniu Jin. W tym samym czasie Heihachi Mishima odzyskał władzę nad klanem Mishima Zaibatsu. Kierując się żądzą władzy i potęgi, Heihachi utworzył bojową grupę najemników o nazwie Tekken Force, za której pomocą planował wcielić w życie swój plan przejęcia władzy nad światem. Minęło 15 lat. Podczas prac wykopaliskowych przeprowadzanych przez grupę Tekken Force odkryto tajemniczą formę życia. Heihachi rozkazał ją pojmać, ale chwilę potem kontakt radiowy zanikł, a ostatnia wiadomość pełna strachu mówiła o Toshinie - bogu walki. Po przybyciu na miejsce katastrofy Heihachi odkrył stos ciał. Pogrążony w smutku wpadł na pomysł wykorzystania mocy obcej formy życia, aby użyć jej do spełnienia swych chorych ambicji.

W trakcie kilku tygodni od incydentu na wykopaliskach doszło do dziwnych zaginięć. Potężni wojownicy i mistrzowie sztuk walki z całego świata zaczęli znikać i nikt nie potrafił określić miejsca ich pobytu. Jun Kazama przeczuwała, że będzie następna, i czuła zbliżającą się ciemność czyhającą na jej życie. Kobieta wyjawiła 15-letniemu synowi jego pochodzenie, aby przygotować go na trudny dzień. Ostrzegła chłopca, że jeśli coś jej się stanie, to ma się natychmiast udać do swojego dziadka - Heihachiego Mishimy. Intuicja nie zawiodła Jun i pewnej nocy zjawił się u niej Toshin z wykopalisk. Jin próbował chronić matkę, ale podczas walki stracił przytomność. Gdy się obudził, był sam, a na jego ręku pojawiło się dziwne znamię. Pomimo desperackich poszukiwań, Jin musiał pogodzić się z tym, że jego matka została zamordowana z rąk boga walki. Chłopiec uhonorował ostatnią wolę matki i udał się do Heihachiego, który usłyszawszy historię młodzieńca, wpadł na kolejny pomysł, w jaki sposób zwabić pożądaną przez siebie istotę. Minęły kolejne cztery lata i w dniu 19. urodzin Jina ogłoszono trzecią edycję turnieju Tekken, której ukrytym celem było zwabienie tajemniczego Toshina znanego jako Ogre.

Tytuł został niesamowicie ciepło przyjęty przez krytyków, zbierając niemal same maksymalne noty od najróżniejszych magazynów i recenzentów. Fani również byli wniebowzięci i ogromny popyt na grę sprawił, że Tekken 3 sprzedał się ostatecznie prawie trzy razy lepiej niż druga odsłona serii. Wyniki sprzedaży biły rekordy i do dzisiaj trzecia odsłona cyklu jest jedną z najlepiej sprzedających się bijatyk świata. Studio w następnej kolejności wydało niekanoniczny spin-off serii skupiający na walkach 2vs2 o tytule Tekken Tag Tournament. Na opisanie tej i kolejnych części przyjdzie dopiero pora w kolejnych numerach wpisu, gdzie bliżej przyjrzymy się wszelkim odłamom głównej osi.

Trzecia odsłona Tekkena na całe lata wytoczyła nowe standardy, którym konkurencja nie była w stanie sprostać. Seria godnie i w wielkim stylu pożegnała się z pierwszym PlayStation. Gracze pragnący wziąć udział w kolejnej edycji Turnieju o Tytuł Króla Żelaznej Pięści musieli uzbroić się w cierpliwość i czekać na premierę nowej generacji konsoli. Dalszą historię serii opiszemy już w drugiej części tekstu, gdzie dokładnie przyjrzymy się temu, jak seria Tekken radziła sobie po przeskoczeniu na PlayStation 2. Do zobaczenia już niedługo!