The Order: Ciche braterstwo (2024) - recenzja filmu [Amazon Prime] Więźniowie nienawiści

W zeszłym tygodniu, za pośrednictwem serwisu Amazon Prime, w końcu trafił do nas najnowszy film Justina Kurzela. Niezwykle interesującego australijskiego twórcy, który - pomijając okrutną, komercyjną wpadkę w postaci zupełnie niepotrzebnego “Assassin's Creed” - starał się dotąd iść własną drogą, będąc przywiązanym do pewnego typu historii i bohaterów. 

W jednym z wywiadów, promujących swój najnowszy film, Kurzel wyznał, że jego największym marzeniem jest spotkanie z George’m Millerem i podyskutowanie z nim na temat tego jak wyglądał świat bezpośrednio przed rozpoczęciem akcji pierwszego “Mad Maxa”. Idealnie oddaje to dwa wielkie motywy, obecne w niemal wszystkich dotychczasowych obrazach tego reżysera. Z jednej strony jest to niewątpliwie upodobanie do ogromnych przestrzeni, a z drugiej chęć portretowania bohaterów, których naznaczone licznymi trudnościami życie w końcu wejdzie na drogę ku autodestrukcji, a ta - niestety - pochłonie za sobą dziesiątki, jeśli nie setki ofiar. W trakcie swojej, nie tak znowu długiej, kariery artysta opowiadał już m.in. dzieje słynnego bandyty Neda Kelly’ego, Martina Bryanta, sprawcy jednego z najtragiczniejszych zamachów w historii Australii, a nawet samego Makbeta.

Tym razem Kurzel, przy współpracy z autorem scenariusza, Zachiem Baylinem, mając do dyspozycji reportaż Kevina Flynna i Gary’ego Gerhardta, zajął się sprawą amerykańskich grup promujących ideę białej supremacji. W centrum zainteresowania twórców znalazł się szczególnie - grany przez Nicolasa Houlta - Bob Matthews, wzorowany na realnej postaci założyciel grupy rozczarowanej dotychczasowymi działaniami starszyzny, której najważniejszym przedstawicielem jest tu Richard Butler (Victor Slezak), nastawiającej się na swoisty długi marsz przez legalne instytucje. Zorganizowana wokół Matthewsa grupa zaczęła nie tylko agresywnie i nielegalnie pozyskiwać środki na swoje funkcjonowanie, ale również dokonała głośnych zamachów i zabójstw. Najsłynniejszym okazało się zamordowanie dziennikarza radiowego, Alana Berga tuż obok jego domu. Z coraz agresywniej działającą organizacją zaczęło walczyć FBI, którego przedstawicielem jest od początku agent Terry Husk, w którego wciela się Jude Law.

The Order: Ciche braterstwo (2024) - recenzja, opinia o filmie [Amazon Prime] Atmosfera małomiasteczkowej beznadziei

Twórcy filmu, wśród których jest również - występujący także w roli jednego z producentów -  Law nie ukrywają, że wspomniany reportaż służy im jako materiał wyjściowy do stworzenia własnej historii, niekoniecznie w stu procentach opierającej się na faktach. Dla Kurzela nie jest to zresztą pierwszy taki przypadek, bowiem jego najlepszy film już na początku sugerował, że żadne z realnych wydarzeń nie miało miejsca dokładnie tak jak to przedstawił, nawet pomimo nadania mu tytułu “Prawdziwa historia gangu Kelly’ego”. Priorytetem wydaje się tu zatem oddanie ducha, a niekoniecznie tego co dokładnie miało miejsce i pod tym względem film nie zawodzi. Australijczyk już w swych poprzednich obrazach udowodnił, że jak mało kto potrafi odmalowywać atmosferę małomiasteczkowej beznadziei, w której - cytując wspomniany już wcześniej film - “zrodzeni pośród brudu i rozczarowania” ludzie łatwo przyswajają najbardziej radykalne treści, które jasno tłumaczą dlaczego znaleźli się w tej sytuacji.

Wspomnianą już dowolność w kreowaniu bohaterów, rozgrywającego się na oczach widzów dramatu, najlepiej widać w postaci Terry’ego Huska, który bardziej przypomina reprezentanta długiego szeregu podobnych filmowych bohaterów, rozpoczynającego się gdzieś od Popeye’a Doyle’a z “Francuskiego łącznika”, niż realny charakter. Rzeczywiście Brytyjczyk kreuje tu klasycznego neo-noirowego upadłego herosa, z jednej strony kurczowo trzymającego się nowego zadania, a z drugiej beznadziejnie wierzącego, że przyjazd na prowincję pozwoli mu rozpocząć nowe życie, wraz z żoną i córkami, o których często wspomina. Gwiazdor jest w tej roli  - jak zwykle - znakomity, miotając się od jednego wypływu krwi z nosa do drugiego, goniąc za swym arcywrogiem, z którym okazuje się mieć wiele wspólnego.

The Order: Ciche braterstwo (2024) - recenzja, opinia o filmie [Amazon Prime] Wyważona i znakomita rola Nicolasa Houlta

Kurzel już wcześniej pokazał, że nie jest twórcą, który jednoznacznie ocenia swoich bohaterów i tak jest również w tym wypadku. Mocno pomaga mu w tym wyważona i znakomita rola Nicholasa Houlta, który odgrywa bohatera obdarzonego nieoczywistą, bo nienarzucająca się od razu charyzmą. Będącego prawdziwym reprezentantem swojego ludu. Dzięki niemu ledwie nakreślona, przedziwna więź pomiędzy Huskiem i Matthewsem jest motywem, w który bardzo łatwo uwierzyć widzowi. Casting jest tu zresztą bezbłędny, bo znakomicie wypada również Tye Sheridan, w roli młodego funkcjonariusza. Jedynego reprezentanta miejscowej policji, który od początku współpracuje z głównym bohaterem. Na uwagę zasługuje również ciekawy dobór odtwórcy wspomnianego już Berga. W filmie pojawia się on niemal wyłącznie w postaci głosu w audycji radiowej, do czego idealnie pasuje Marc Maron. Znany dziś filmowej publiczności przede wszystkim jako gospodarz świetnego podcastu “WTF with Marc Maron”, w którym przeprowadza ciekawe wywiady z ludźmi ze świata filmu i ogólnie pojętej rozrywki.

Liczne porównania do znanych produkcji, nie tylko z ostatnich lat, ujawniają jednak spore problemy z odbiorem tego filmu. Tym, którzy postulują powstanie nowego sezonu “True Detective’a” z Terrym Huskiem w roli głównej, należałoby powiedzieć tylko: “Be careful what you wish for”. Byłby to bowiem zapewne jeden ze słabszych sezonów tej zacnej, ale także bardzo nierównej antologii. Huskowi nieco bliżej do granego przez Colina Farrella Raya Velcoro, a już zupełnie daleko do niezapomnianego Rusta Cohle’a, zaś film Kurzela wyraźnie nie jest nastawiony na efektowne sekwencje, które były ważną składową dzieła Nica Pizzolatto. Podobnie relacja antagonistów, przypominająca tę z “Gorączki” Michaela Manna, pozbawiona jest głębi czy nawet solidniejszych fundamentów, na których jest oparta, przez co na tle wspomnianego tytułu wypada dość blado.

Ostatecznie “The Order” jest więc przede wszystkim zrealizowaną z dbałością o wszelkie szczegóły, takie jak choćby ubiór funkcjonariuszy czy małomiasteczkowe realia w USA, opowieścią z epoki. Kolejnym w filmografii Kurzela obrazem o szaleńcach, tym razem - korzystając z polskiego tytułu pewnego znanego z lat 90’ filmu - pozostających prawdziwymi “więźniami nienawiści”. Na tyle zaangażowanymi w sprawę, o którą walczą, że gotowymi poświęcić dla niej własne życie. Fantastyczne zdjęcia, świetna gra aktorska i umiejętność  oddania małomiasteczkowej atmosfery pozwalają przez niemal dwie godziny zanurzyć się w tym mocno niewygodnym świecie, przypominając również o - niestety zawsze aktualnej - groźbie radykalizacji nastrojów społecznych.