GameFrame #8 -> Słowiańska mitologia w świecie Wiedźmina (Seria o Wiedźminie część 1)

BLOG O GRZE

334V

FenixThePlayer | 07.11, 07:02

Poniżej znajduje się treść dodana przez czytelnika PPE.pl w formie bloga.

Witajcie!

O poprzednim blogu słów kilka...

Valheim jest dla mnie jednym z najlepszych survivali, jakie kiedykolwiek powstały, głównie przez tajemniczą aurę i mistyczną aure, którą mają te wspaniałę krainy. Gra oferuje nam pełen świat, w którym możemy przeżywać niesamowite nordyckie przygody. Nie ukrywam, że wspólne przeżywanie tych przygód z moim bratem i przyjacielem dodatkowo wzmocniło nostalgię, jaką posiadamy.

To wszystko sprawia, że na pewno jeszcze nie raz powrócimy do tego świata, aby stawić czoła wrogom Odyna, stworzyć kolejny wspaniały oboz w nieznanym terenie lub zbudować statek i wyruszyć przez ocean w nieznane. Kto wie, może tym razem nie wypadniemy za burtę ani nie zniszczymy statku o bagna?

Podsumowanie ankiety na dzień 07.11.2024, w której łącznie wzięło udział 12 użytkowników.

Jaka jest Twoja ulubiona gra survivalowa?

Valheim -> 75%
Minecraft -> 8.33%
Rust -> 0%
The Forest (lub kontynuacja) -> 0%
ARK: Survival Evolved -> 0%
7 Days to Die -> 8.33%
Don't Starve (lub DST) -> 0%
Subnautica (lub DLC) -> 8.33%
DayZ -> 0%
Inne (Napisz proszę w komentarzu!) -> 0%

Chociaż widać wyraźną dominację Valheim w wynikach, tym razem wyjątkowo nie będę szczegółowo omawiał szczegółowo tej ankiety, głównie z powodu mniejszej liczby odpowiedzi niż zazwyczaj. Jednak przyznaję, że sam zagłosowałem na tę grę!

Jak mogliście zauważyć w moim ostatnim wpisie, Valheim zrobił na mnie ogromne wrażenie – pamiętam każdą chwilę spędzoną w tej niezwykłej krainie, a każde kolejne aktualizacje tylko podsycają moją ekscytację. Uwielbiam ten świat i jego klimat, a możliwość przeżywania przygód z bliskimi osobami dodaje mu jeszcze większej wartości. Nie mogę się doczekać, co jeszcze przygotują dla nas twórcy i jakie nowe przygody czekają na odkrycie.

Mity i Inspiracje w Świecie Sapkowskiego

Chciałbym, aby ten blog był naprawdę wyjątkowy, dlatego pragnę ukazać w nim nawiązania do słowiańskiej mitologii w serii gier Wiedźmin. Zanim jednak przejdziemy do tego fascynującego tematu, warto w skrócie opowiedzieć o oryginale, czyli o książkach pana Andrzeja Sapkowskiego, oraz nieco przybliżyć jego postać. W ten sposób lepiej zrozumiemy kontekst, w którym osadzone są przygody Geralta z Rivii. Opowiem wam również trochę o samym procesie tworzenia – chociażby ballady Priscilli. To będzie więc odrobina mitologii, odrobina kulis twórczych, a także szczypta opowieści o Geralcie. Tak więc, zaczynajmy!

Andrzej Sapkowski to bez wątpienia jeden z najważniejszych polskich pisarzy fantastycznych. Urodził się 21 czerwca 1948 roku w Łodzi i od lat 80. XX wieku tworzy niezwykłe światy, które zachwycają czytelników na całym świecie. Jego najbardziej znaną serią jest „Wiedźmin”, która zaczęła się od opowiadania „Wiedźmin” opublikowanego w 1986 roku. Od tego czasu Sapkowski stworzył szereg książek, w tym cykl o Geraltcie z Rivii, który zdobył sobie ogromną popularność zarówno w literaturze, jak i w mediach wizualnych, takich jak gry komputerowe i seriale.

W swoich powieściach i opowiadaniach szeroko korzystał z wierzeń celtyckich, germańskich i słowiańskich, dlatego nie można jednoznacznie stwierdzić, że „Wiedźmin” jest wyłącznie słowiański – to znacznie bardziej złożona sprawa, niż pierwotnie może się wydawać.

Pan Andrzej nie krył się z tym, że czerpał z różnych źródeł, tworząc swoją fantastykę. Przykładem może być bies, który bezpośrednio nawiązuje do słowiańskich wierzeń, czy postać syreny, która przypomina te z baśni Andersena. Choć nie znamy wszystkich źródeł, z których korzystał, fani zdołali dostrzec wiele podobieństw, które w ciągu lat były przedmiotem analiz w artykułach oraz pytań kierowanych do pisarza podczas wywiadów.

Można zauważyć również, że świat wykreowany przez Sapkowskiego ma wiele cech wspólnych z uniwersum J.R.R. Tolkiena, z jego różnorodnymi rasami i kulturami. Chociaż Sapkowski nigdy wprost się do tego nie przyznał, różnice i podobieństwa są wyraźne. Zresztą sam autor w Tomie 1 „Ostatnie życzenie” wspomina o literackich inspiracjach, podkreślając, że jego prace są osadzone w klasykach fantasy. W ten sposób Sapkowski stworzył unikalną narrację, która łączy różnorodne wątki kulturowe i literackie, czyniąc jego dzieła interesującymi dla szerokiego grona odbiorców.

Ale właśnie, co tak naprawdę charakteryzuje świat stworzony przez pana Sapkowskiego?

Mroczny i realistyczny ton:

Świat „Wiedźmina” jest mroczny i pełen moralnych dylematów. Sapkowski unika idealizowania postaci i sytuacji, pokazując skomplikowane relacje międzyludzkie oraz brutalność rzeczywistości. Wiele z postaci zmaga się z własnymi demonami i moralnymi wyborami, co nadaje fabule głębi.

Złożność postaci:

Bohaterowie, w tym Geralt z Rivii, nie są jednoznacznie dobrzy ani źli. Mają swoje wady, problemy i motywacje, co sprawia, że są bardziej realistyczni i ludzkich. Relacje między postaciami są często skomplikowane, a ich działania mają wpływ na otaczający świat.

Polityka i konflikty:

W uniwersum „Wiedźmina” istnieje wiele frakcji, królestw i ras, które są zaangażowane w polityczne intrygi i wojny. Konflikty między ludźmi, elfami, krasnoludami i innymi rasami tworzą złożony kontekst społeczny, w którym toczą się wydarzenia.

Magia i jej konsekwencje:

Magia w „Wiedźminie” jest potężna, ale także niebezpieczna. Czarodzieje i czarodziejki często mają swoje własne cele, a ich działania mogą prowadzić do katastrofalnych skutków. Magia nie jest tylko narzędziem, ale także źródłem konfliktów i tragedii.

Etyka i filozofia:

Tematy etyczne są na porządku dziennym. Sapkowski bada pojęcia dobra i zła, przeznaczenia i wolnej woli, a także pytania o to, co oznacza być człowiekiem. Decyzje postaci często są obciążone moralnym ciężarem, co dodaje głębi narracji.

Społeczeństwo i hierarchie:

Świat „Wiedźmina” jest zróżnicowany pod względem społecznym, z wyraźnymi hierarchiami i klasami społecznymi. Czarodzieje, szlachta i plebs żyją w różnych rzeczywistościach, co wpływa na ich wzajemne relacje i konflikty.

Nostalgia i utracone wartości:

Wiele wątków w „Wiedźminie” dotyczy utraty przeszłości, nostalgia za dawnymi czasami i prób odnalezienia sensu w zmieniającym się świecie. Rasy, które niegdyś współistniały, teraz walczą o przetrwanie, co nadaje smutny ton całej opowieści.

Jak możemy zauważyć, cech tworzących ten wspaniały świat jest wiele, i mógłbym poświęcić osobne wpisy każdemu z tych elementów. W tym blogu pragnę jednak skupić się na konkretnych elementach gier z serii „Wiedźmin” – na nawiązaniach do słowiańskiej mitologii i folkloru.

Nawiązania do słowiańskiej mitologii i folkloru

Jak wspomniałem wyżej, wierzenia dawnych Słowian były bardzo chętnie wykorzystywane przez Andrzeja Sapkowskiego w swoich powieściach i opowiadaniach. Efekty tego widać doskonale w samych książkach, ale również i w grach i z racji tematyki tego bloga oraz strony to właśnie na grach chciałbym się głównie skupić.

Zacznijmy od muzyki obecnej w grze, która jest wynikiem wyjątkowej współpracy Marcina Przybyłowicza, Mikołaja Stroińskiego oraz zespołu Percival Schuttenbach. Efektem tej kolaboracji jest soundtrack, który w pełni oddaje słowiańską duszę (ale nie tylko!), czerpiąc przy tym inspiracje z kultury słowiańskiej, celtyckiej, szkockiej i skandynawskiej. Powstała mieszanka folkowa, wykorzystująca instrumenty, które przywołują brzmienia dawnych epok. Według niektórych źródeł artyści sięgnęli po instrumenty takie jak lutnie, bizantyjskie liry, bębny ze skóry koziej, gęśle, sopiłki, flety i wiele innych, co przyczyniło się do stworzenia unikalnego, mistycznego klimatu. Rezultat tej współpracy jest zdumiewający i wprowadza gracza w bogaty, żywy świat Wiedźmina, wzmacniając jego immersję na każdym kroku.

Ta ballada jest wykonana przez Priscillę, ukochaną Jaskra — utalentowaną aktorkę, poetkę i słynną trubadurkę. Jej występ w Zimorodku w Novigradzie to moment pełen emocji, w którym zarówno gracze, jak i widzowie w grze mogą poczuć magię słów, które potrafią poruszyć serca. Dla tych, którzy przechodzą Wiedźmina po polsku, scena ta stanowi niepowtarzalny pokaz bogatego języka, ukazując piękno polszczyzny w wyjątkowym świetle. Przekazując emocje Geralta i jego trudnej, pełnej zawiłości relacji z Yennefer, ballada ta przypomina o sile miłości, zdolnej pokonać przeciwności losu.

Słowa „Na szlak moich blizn poprowadź palec, by nasze drogi spleść gwiazdom na przekór” są ukazaniem uczucia, które łączy bohaterów, nadając całości głębię tradycyjnych pieśni miłosnych. Priscilla śpiewa pieśń miłosną, która nie tylko przypomina dawne ludowe ballady, ale także oddaje hołd uniwersalnej tematyce miłości i tęsknoty, wybrzmiewając w sercach odbiorców z niezwykłą mocą.

Autorką słów ballady jest Aleksandra Motyka, scenarzystka, dla której było to jedno z pierwszych poważnych wyzwań. Podładem pod napisanie ballady była świeżo przeczytana saga o Wiedźminie, z której chciała zawrzeć wszystko o uczuciu łączącym Geralta i Yen. Motyka postawiła sobie za cel uchwycenie tego związku tak, jak zrobiłby to Jaskier, gdyby oboje otworzyli się przed nim i zdradzili swoją historię.

Pierwotna wersja ballady miała formę wiersza i przypadła do gustu szefowi scenarzystów, jednak wymagała korekty, by lepiej pasować do stylu pieśni. Aleksandra, wspominając o pracy nad balladą, mówi, że pisała ją w każdej wolnej chwili – mimo licznych poprawek i dopracowywania szczegółów udało się stworzyć ostateczną wersję. Dziś możemy usłyszeć tę balladę w grze, która zachwyca graczy i przypomina o wyjątkowej więzi między Wiedźminem a czarodziejką.

Borys Pugacz-Muraszkiewicz, główny scenarzysta, podzielił się ciekawą historią o wyzwaniach związanych z przekładaniem tej ballady na różne języki. Wspominał, że Aleksandra Motyka, tworząc oryginalny tekst, słusznie nie brała pod uwagę przyszłych tłumaczeń – jej głównym celem było uchwycenie emocji i przekazanie uczucia łączącego Geralta i Yennefer. Przełożenie tej ballady na inne języki, było jednak nie lada zadaniem. Pugacz-Muraszkiewicz wspomina, że zmiany w wykonawcach utworu były standardową praktyką, ale zespół nieustannie otrzymywał sugestie i propozycje poprawek od tłumaczy oraz wykonawców, którzy starali się jak najwierniej oddać sens i rytm utworu.

Efekt tej mozolnej pracy jest imponujący, a jeśli ktoś jest ciekawy, jak brzmi ballada o miłości w różnych językach, poniżej znajdzie link do wielu wersji językowych tej wyjątkowej pieśni.

Utwór "Ladies of the Woods" to niezwykle klimatyczna kompozycja pełna mistycyzmu, idealnie oddająca aurę tajemniczości i niepokoju, towarzyszącą każdemu spotkaniu z wiedźmami z Krzywuchowych Moczarów.

Same wiedźmy mają liczne podobieństwa do postaci Baby Jagi z polskich podań i legend, co dodatkowo wzmacnia słowiański nastrój gry.

W kompozycji wyraźnie słychać inspiracje folklorem słowiańskim — śpiewy a cappella oraz brzmienia dawnych instrumentów tworzą przejmującą atmosferę pełną grozy. Z każdym dźwiękiem i zmianą melodii gracze zagłębiają się w mroczny świat, w którym czai się coś złowrogiego, a jednocześnie fascynującego i niezrozumiałego

Lub ten, który przywołuje obrazy sielskich krajobrazów, podkreślając jednocześnie głębokie emocje związane z historią Geralta i jego związkiem z Kaer Morhen. To kawał dobrej roboty, który nie tylko wzbogaca doświadczenie graczy, ale również tworzy niezapomniany klimat w świecie Wiedźmina.

Rytuał odprawiania dziadów

Odchodząc od tematu muzyki, chciałbym wspomnieć o kilku wydarzeniach które miały miejsce w samej grze. Rytuał dziadów, znany również potoczniej jako dziady, to staropolska tradycja związana z kultem zmarłych, który był szczególnie popularny w folklorze słowiańskim. W kontekście gry, rytuał ten jest przedstawiony jako sposób na nawiązanie kontaktu z duchami zmarłych i uzyskanie od nich informacji lub pomocy.

W grze, Guślarz (Pan po lewej na zdjęciu) prosi gracza o pomoc w odprawieniu tego rytuału, co polega na zaproszeniu duchów zmarłych do uczestnictwa w ceremonii. Dziady odbywają się zazwyczaj w nocy, w miejscach o szczególnym znaczeniu, takich jak groby czy lasy, i obejmują różne elementy, takie jak śpiew, taniec, ofiary czy palenie świec.

"Ciemno wszędzie, głucho wszędzie, co to będzie, co to będzie?"

Podczas rytuału uczestnicy starają się przywołać dusze zmarłych, aby uzyskać od nich wiedzę lub porady. W Wiedźminie 3 rytuał dziadów nie tylko wzbogaca lore gry, ale także wprowadza gracza w atmosferę mistycyzmu i tajemniczości, charakterystyczną dla słowiańskiego folkloru. To połączenie tradycji z elementami fantastycznymi tworzy głębszy kontekst dla przygód Geralta i jego interakcji z duchami przeszłości.

Leszy

Duch Lasu, czyli Leszy, jest doskonałym przykładem, jak gra czerpie z bogatego dziedzictwa słowiańskiej mitologii. Leszy to postać, która w wierzeniach słowiańskich pełniła rolę opiekuna lasów i ich mieszkańców. Był to demon, który mógł przybierać różne formy wyglądu.

W mitologii słowiańskiej, Leszy miał nie określony stosunek do ludzi. Z jednej strony mógł być ich sprzymierzeńcem, pomagając im odnaleźć drogę w gęstym lesie lub chroniąc przed niebezpieczeństwami, z drugiej zaś, gdy ludzie traktowali las z lekceważeniem lub szkodliwie, Leszy stawał się ich wrogiem, mylił im drogę, prowadził ich w pułapki czy nawet atakował sam, lub za pomocą zwierząt.

Interakcja z Duchem Lasu w Wiedźminie jest nie tylko ważnym wątkiem fabularnym, ale także komentarzem na temat relacji między ludźmi a naturą. Duch Lasu, zamieszkujący wieś Ferlund na Skellige, jest postacią o ogromnej mocy, którą mieszkańcy postrzegają niemal jak bóstwo. Dzięki jego wpływom (według mieszkańców), w wiosce panują dostatek i urodzaj, co sprawia, że lokalna społeczność obdarza Leszego szacunkiem i czcią.

Tradycja składania ofiar z trofeów w lesie, w celu podtrzymania paktu z potworem, podkreśla złożoność relacji między ludźmi a nadprzyrodzonymi siłami. Młodzi chłopcy, podejmując ryzyko polowania w lesie, wchodzą w rytuał, który ma na celu udowodnienie ich umiejętności myśliwskich, a jednocześnie ich lojalności wobec Leszego. To brutalne sprawdzenie, które oddziela tych, którzy potrafią przetrwać, od tych, którzy nie są w stanie stawić czoła wyzwaniom.

W końcu Leszy zaczyna zabijać mieszkańców wioski, a napięcie pomiędzy mieszkańcami a potworem wzrasta. Młodsze pokolenie, kwestionując tradycję i wiarę w Leszego, postanawia porzucić ścieżkę, która przez pokolenia kształtowała ich społeczność. Z drugiej strony, starsze pokolenie uznaje, że duch lasu zareagował na zerwanie paktu i domaga się jego odnowienia.

Decyzja Geralta jest kluczowa, ponieważ gracz może wpłynąć na los wioski Ferlund i przyszłość Leszego. Wybór między odnowieniem paktu a jego zerwaniem stawia przed graczem istotne pytania o moralność, lojalność i konsekwencje działań, podkreślając skomplikowaną relację między człowiekiem a naturą. Ukazuje również, jak ogromna siła natury – symbolizowana przez Leszego – przewyższa możliwości zwykłego człowieka, pozostawiając go zależnym od łaski lub gniewu lasu.

Utopce

Przechodząc do potworów, warto wspomnieć o kilku ciekawych demonach, które różnią się od już wspomnianego Leszego. Jednym z nich jest Utopiec, nazywany przez mieszkańców Skellige morskimi diabłami. Utopce to humanoidalne stworzenia, które często pojawiają się podczas rozgrywki w Wiedźminie. Są to potwory pokoniunkcyjne, bezmyślne istoty, które mordują wszystko, co napotkają na swojej drodze. Zamieszkują tereny wodne, w pobliżu rzek, jezior, bagien oraz kanałów.

Te stworzenia żywią się wszystkim, co wpadnie w ich pazury, a ich ataki w stadzie często kończą się śmiercią dla nieostrożnych podróżników. Według mitologii słowiańskiej, Utopce rodzą się z dusz topielców i zranionych płodów. Ich postać to zazwyczaj bardzo chude, wysokie osoby, które wychodzą na brzeg, zwabiając do siebie nieostrożnych ludzi. Utopce potrafią grać z nimi w zagadki, a gdy ktoś próbuje je oszukać, natychmiast topią go w pobliskim zbiorniku wodnym.

Poroniec

Poroniec, według słowiańskich wierzeń, to złośliwy i wrogi ludziom demon. Powstaje z duszy poronionego dziecka, martwego lub zabitego przez matkę, które nie zostało pochowane zgodnie z obyczajem. Uważano je za niezwykle potężne demony, a wiara w ich istnienie była na tyle silna, że kobiety w ciąży i te w okresie połogu miały zakaz zaglądania do studni oraz wychodzenia w pole z nowo narodzonym dzieckiem.

W samym Wiedźminie, podobnie jak w mitologii, Poroniec może powstać w ten sam sposób. Może wychodzić nocami z miejsca, w którym jest zakopany, czając się w pobliżu miejsc spania ciężarnych kobiet. Dzięki temu potrafi wykończyć je witalnie. Kobiety odczuwają wówczas gorączkę, urojenia oraz niespokojny sen. Gdy Poroniec wyczuje, że ofiara jest już wystarczająco osłabiona po kilku nocach, atakuje bezpośrednio, wysysając z niej krew.

Taką właśnie przygodę przeżywa Geralt podczas spotkania z Krwawym Baronem, który pochował swoje dziecko, nie odprawiając odpowiednich obrzędów. Geralt może namówić Barona do przeprowadzenia rytuału zamiany w Kłobuka, który stanie się opiekunem domu, duchem przyjaznym wobec jego mieszkańców. Jeśli zdecydujemy się na to rozwiązanie, będziemy musieli chronić Barona podczas rozkopywania grobu, zabrania Porońca, przeniesienia go pod próg domu, zakopania i nadania mu imienia. Jeśli wszystko zostanie odpowiednio zrealizowane i będziemy pilnować, aby Poroniec nie wyssał krwi z Barona, uda się go zamienić w Kłobuka, który pomoże nam odnaleźć zaginioną rodzinę Krwawego Barona.

Uboże/Bożątko

Ostatnim duchem, o którym chcę opowiedzieć w tym i tak już długim blogu, jest Uboże. Uboże to opiekuńczy duch domowy, który troszczy się o gospodarzy miejsca, w którym przebywa. Dba o rodzinę, zapewniając ich bezpieczeństwo i spokój. W zamian domownicy karmią go potrawami ze swojego stołu, a on odpędza złe moce.

W Wiedźminie spotykamy potwora, który nazywa się Bożątko, a to nic innego jak Uboże, o którym wspomniałem wcześniej. W grze możemy natknąć się na kilka takich istot, ale chciałbym szczególnie omówić jednego z nich — Janka.

Janek to stworzenie, które pomaga nam w interakcji z wiedźmami z Krzywych Moczarów. Mieszka na bagnach w małej norce i uwielbia śpiewać! Jest dobrym stworzeniem, które przyjaźni się z dziećmi i wspiera gospodynie wioski, pomagając Pani Lasu. Spotykamy Janka w momencie, gdy stracił swój głos, ponieważ ktoś mu go ukradł, i prosi Wiedźmina o pomoc. Gdy odzyskamy butelkę z jego głosem, Janek raczy nas pięknymi słowami:
">

Dzięki tej pomocy, Janek zdołał przekonać gospodynię do wsparcia Wiedźmina, a sam ponownie zaczął spędzać czas z dziećmi, towarzysząc im swoim wyjątkowym głosem, który wszyscy wokół pokochali.

To byłoby na tyle w tym ogromnym blogu. Podzieliłem go na dwie części: jedna koncentruje się na porównaniach do słowiańskiej mitologii oraz opowiedzieniu o twórcy tego świata i to właśnie ta część, którą teraz czytaliście, a druga będzie dużo bardziej związana z samą grą. Właśnie ukończyłem platynowanie tej części i chciałbym podzielić się kilkoma opowieściami oraz zdjęciami, które udało mi się uchwycić. Prawdopodobnie pojawi się ona za tydzień w środę, na co już serdecznie Was zapraszam!

Póki co, ogromne gratulacje dla tych, którzy dotrwali do końca! Mam nadzieję, że podobało Wam się opisywanie i porównywanie elementów do mitologii. Zajęło mi to sporo czasu, ale bawiłem się świetnie i na pewno powtórzę to jeszcze nie raz z innymi grami. Życzę Wam miłych gamingowych doznań, trzymajcie się!